Uitsluitende architectuur in Amsterdam

In openbare (buiten)ruimte zie je steeds vaker obstakels die verhinderen dat hier ongewenste slapers of hangjongeren bivakkeren. In Amsterdam zit Groen Links er stevig mee in z’n maag.

De gemeente Amsterdam zegt een ‘open en tolerante stad’ te zijn en hierop in te zetten door maatregelen om onder andere ‘het verloederen van de binnenstad tegen te gaan’. Dit is te zien in de ‘vijandige architectuur’ om het gebruik van openbare ruimtes door ongewenste groepen als hangjongeren of daklozen tegen te gaan. Denk aan scherpe punten op muren en vensterbanken, en bankjes waar in het midden een armleuning is aangebracht zodat je er niet op kunt liggen. In het novembernummer van de UIT-krant van Amsterdam stelde Karin Thybaut in het artikel ‘De kille stad’ de terechte vraag of deze mensonvriendelijke ontwerpen wel passen bij het tolerante imago waarmee de stad zich profileert.

Deze hostile architecture is te herleiden uit een planologisch gedachtegoed tot in de jaren 1960, waarin een scherpe scheiding bestond tussen publiek en privé. Om overtreding van die grens tegen te gaan, werden bijvoorbeeld hekken met punten geplaatst. In de jaren 1970 werd deze scheiding iets softer, je mocht bijvoorbeeld op het gras zitten in het park. Maar in de jaren 1980 greep men weer terug op oude en nieuwe wegjaagtechnieken gericht op drugsgebruikers en daklozen.

Op deze manier worden ongewenste groepen, in het bijzonder daklozen, zo veel mogelijk uit het straatbeeld geweerd. De laatste jaren is hun aantal in Amsterdam weer flink toegenomen, wat tot onrust leidde bij GroenLinks, de partij die tien zetels heeft de gemeenteraad. Fractieleden Jenneke van Pijpen en Zeeger Ernstig schreven een brief aan de gemeenteraad om het vijandige straatbeeld van Amsterdam aan te kaarten. De gemeente liet daarop weten dat er voor kwesties rond vijandige architectuur geen beleid is. De obstakels worden meestal aangebracht door particulieren en vastgoedeigenaren. En dat is het struikelblok, want niemand wil hangjongeren op het bankje voor zíjn deur. Volgens Charlotte Thomas, redacteur van het vakblad Architect, moeten we juist in gesprek gaan met de groepen die we proberen te weren om zo een écht een stad te worden voor iedereen.

Lees hier het hele artikel uit de Uitkrant van Amsterdam, november 2021.

Als je benieuwd bent naar meer vijandige hoogstandjes in de publieke ruimte, kun je het Instagram-account @DutchHostileArchitecture volgen.