%1

Kennis

Smeltende ijskappen en bodembeweging

Na het smelten van de ijskappen in Noord-Amerika en Noord-Europa is de lithosfeer op die plekken omhooggekomen en daaromheen juist gedaald. Hoe komt het dat we daarvan geen aardbevingen of trillingen voelen, vroeg een leerling in klas 5H van Luzac Rotterdam aan docent Emilie Kingma. 

Vraag het de geoloog
geologie
onderwijs
Kennis

Riftschouders en de Rijndalslenk

Van meerdere kanten komen er vragen bij mij binnen over hoe het nu precies zit met horsten en slenken (bekend) en riftschouders (minder bekend). En waarom is er eigenlijk een Rijndalslenk?

Vraag het de geoloog
geologie
Kennis

Drijvende stenen

Vulkanisch gesteente bevat vaak holtes, soms een paar, soms zo veel dat het gesteente op water blijft drijven. Die holtes ontstaan op diverse manieren, afhankelijk van de taaiheid van het magma.

Vraag het de geoloog
geologie
Kennis

Ook kolen in Groningen

Als er lange tijd aardgas is gewonnen in Groningen, moeten daar ook flink wat steenkool zitten. Anders was er immers geen aardgas gevormd. Waar is die steenkool dan gebleven? Nou, die zit er nog! 

Vraag het de geoloog
Kennis

Van gesteenteclassificatie tot verweringslaag

Dit keer vier vragen die al wat langer op de plank liggen en waar de geoloog wat kortere antwoorden op heeft. Omdat het zo simpel is of omdat de geoloog ook niet overal het fijne van weet. 

Vraag het de geoloog
geologie
Kennis

Dichtheid

Wanneer de oceanische plaat onder de continentale plaat duikt, speelt niet zozeer de zwaarte maar de dichtheid van gesteenten een rol. Bij afkoeling neemt de dichtheid nog toe en sleurt de groeiende lithosferische laag de (minder dichte) oceaankorst mee de diepte in. 

Vraag het de geoloog
Kennis

Vlakke subductie

Je zou denken dat vlakke subductie, waarbij oceanische korst vlak onder het continent doorschuurt, zoals in Zuid-Amerika, te maken heeft met dichtheid en dus ouderdom van de oceanische lithosfeer. Maar Nederlandse geologen vermoeden dat vlakke subductie samenhangt met de vorm en ouderdom van de subductiezone zelf. 

Vraag het de geoloog
geologie
Kennis

De geologie van het aanrechtblad

Een beetje scheikunde om uit te leggen waarom de oceanische plaat zwaarder is dan de continentale. En om en passant de samenstelling van een granieten aanrechtblad te duiden.

Vraag het de geoloog
geologie
Kennis

Paleomagnetisme en de omkering van de polen

Aan de hand van magnetische velden uit heden en verleden kun je nagaan waar gesteente ooit ontstaan is. Want die velden variëren door de tijd heen; de magnetische noord- en zuidpool zijn zelfs herhaaldelijk omgedraaid. 

Vraag het de geoloog
geologie
Kennis

Vulkanische gassen

Zo’n 80% van het gas dat vrijkwam bij de uitbarsting van de Geldingadalir op IJsland bestond uit water. Waar komt al dat water vandaan?

Vraag het de geoloog
vulkanisme
Kennis

Explosief vulkanisme

Waarom ontstaan er ook stratovulkanen als de ene oceanische plaat onder een andere duikt? Daar is het magma toch niet zo stroperig als onder een continentale plaat?

Vraag het de geoloog
geologie
onderwijs
Kennis

Waarom niet overal vulkanisme?

Als onderduikende platen diep in de aardmantel smelten, dan moet er op die diepte toch overál gesmolten gesteente zijn en magma opstijgen? Waarom zijn er dan niet overal op aarde vulkanen? 

Vraag het de geoloog
geologie
onderwijs
Kennis

Tropische cyclonen

Deze keer geen strikt geologische vraag, maar wel aardwetenschappelijk, over de richting van tropische cyclonen. Die lijkt tegendraads.

Vraag het de geoloog
geologie
onderwijs
Kennis

Mantelconvectie

In de herziene eindtermen vwo van het examenprogramma staat dat eigenlijk alle plaatbeweging te verklaren is door ridge push en slab pull. Mantelconvectie heeft als verklaring afgedaan (zie ook Geografie maart en april 2021).  Waarom staat mantelconvectie (als ‘convectiestromen’) dan toch óók genoemd?

Vraag het de geoloog
geologie
onderwijs
Opinie

Rug of slenk

Geoloog Mathijs Booden beantwoordt vragen uit de klas en ruimt misverstanden uit de weg. Deze week: Waarom ontstaat bij uiteen wijkende oceanische platen een rug op de breuklijn en bij uiteen wijkende continentale platen een slenk?

Vraag het de geoloog
geologie
onderwijs