Buurtje Bouwen in de klas

Game maakt van nieuwe Omgevingswet speels lesmateriaal 

De nieuwe Omgevingswet vraagt om participerende burgers. Hoe maak je dit taaie onderwerp leuk voor leerlingen? Door de game Buurtje Bouwen in te zetten. Leerlingen uit klas 2 van het Coornhert Gymnasium Gouda gingen ermee aan de slag. 

In september 2018 schreef Geografie over de educatieve game Buurtje Bouwen, die bedoeld is om jongeren bekend te maken met de nieuwe Omgevingswet. Benieuwd naar wat je in de praktijk kunt met deze app, zocht de aardrijkskundesectie van het Coornhert Gymnasium Gouda contact met Sneaky Mammoth, de makers. Dit resulteerde in een lokaal, een klas en twee hippe gasten die mobieltjes uitdeelden. De miniseconde twijfel of dit wel goed zou gaan, werd ter plekke de grond ingeboord. Het begin van een geweldige les in ruimtelijke ordening. 

Scenario’s 

Buurtje Bouwen is deels een inrichtingsgame zoals Sim City. Het grote verschil is dat de inrichting tot stand komt middels discussie tussen verschillende belanghebbenden. In drie scenario’s naar keuze nemen de leerlingen de rol aan van een buurtbewoner of ondernemer. In het scenario ‘Open Ruimte’ is een perceel vrijgekomen door de sloop van een flat. De gemeente nodigt de omwonenden uit mee te denken over de herinrichting ervan. Maar er zijn randvoorwaarden. In het scenario ‘Nieuwe Doel’ gaat het niet goed met de flessenfabriek en wil de eigenaar het fabrieksterrein veranderen in een hippe woon- en werkplek. In ‘Evenement’ is een ondernemer van plan een muziekfestival te organiseren in de buurt. Drie weekenden achter elkaar kunnen muziek- en festivalliefhebbers genieten van een fantastische line- up van artiesten op het festivalterrein met feesttent, parkeerterrein en tijdelijk kampeerveld. En de buurtbewoners? Daar komen de leerlingen snel achter. 

Speelwijze 

Buurtje Bouwen spelen de leerlingen in groepjes van drie tot vijf op hun eigen smartphone. Ze leggen elkaar inrichtingsmaatregelen voor en stemmen of die worden opgenomen in hun inrichtingsvoorstel. Ze krijgen 15 minuten om een voorstel te maken, waarna ze het kunnen indienen bij de gemeente. Het blijkt ook echt te werken met drie, vier en zelfs vijf deelnemers. De leerlingen vinden het prettig hun mobieltje te kunnen gebruiken, al moeten ze die wel van tijd tot tijd opzij leggen voor overleg en discussie, anders is het spel niet tot een goed einde te brengen. Wat ook fijn is: niemand kan de boel saboteren. Iedereen in het groepje moet meedoen. Is het spel eenmaal gestart, dan kun je niet verdergaan als iemand in de groep afhaakt. 

In een les van 50 minuten kunnen de leerlingen een scenario spelen inclusief voor- en nabespreking. Het werkt beter als je er twee lesuren voor inplant. Dat geeft leerlingen de mogelijkheid het scenario nogmaals te spelen. De eerste keer lukt het de groepjes vaak niet hun voorstel goedgekeurd te krijgen door de gemeente. Vooral omdat iedereen voor zijn eigen belang gaat en er te weinig aandacht is om gezamenlijk tot de beste aanpak te komen. Dat gaat de tweede keer echt veel beter. 

De praktijk 

Het is verrassend de leerlingen zo fanatiek in de weer te zien als ze de game spelen. Meestal vallen ze bij een onderwerp als ruimtelijke ordening in slaap, maar nu niet. En dat geldt niet alleen voor de jongens, die altijd al fanatiek zijn met games. Ook de meisjes gaan los. In een normale les blijft ruimtelijke ordening toch iets abstracts, met Buurtje Bouwen wordt het super concreet. Ineens doorzien de leerlingen de impact van ruimtelijke keuzes. En zo kun je ze in korte tijd veel uitleggen rond ruimtelijke ordening. En als het spel voorbij is? Je zou het kunnen gebruiken als start voor een ontwerpopdracht in de eigen omgeving, bijvoorbeeld om de buurt klimaatadaptief te maken. Na de evaluatie in het tweede lesuur kunnen de leerlingen de wijk in. Daarom is het zeker te overwegen het spel in het voorjaar of de zomer te spelen. Tenzij je van de veldopdracht een overlevingsoefening wilt maken. 

Voorbereiding 

Als docent hoef je niet veel voor te bereiden – ook niet als je weinig spelervaring hebt. Allereerst is de gebruiksaanwijzing heel goed. De instructie en begeleiding van het spel zijn niet al te moeilijk. Als het ergens mis kan gaan, is dat bij het opstarten van het spel. Zorg daarom dat je technisch alles van tevoren op orde hebt. Zo moet de app vooraf geinstalleerd zijn op alle telefoons en moet er per groepje een hotspot worden aangemaakt, omdat anders de wifiverbinding overbelast raakt. Doe dit niet zelf, de leerlingen kunnen het in een fractie van de tijd. En dan komt het moeilijkste moment: de leerlingen moeten inloggen op de hotspot van hun eigen groepje en niet op die van een ander, en pas als ze zijn ingelogd, het spel opstarten. 

Verliezers 

De drie scenario’s zijn leuk om te spelen en tonen de leerlingen dat het harmoniemodel het beste resultaat geeft. Maar in de ruimtelijke ordening zijn uitkomsten niet altijd harmonisch. Soms zijn er in een beslissingstraject winnaars en verliezers. Zo ontbreekt een scenario waarin keuzes moeten worden gemaakt tussen rood en groen: of er komen nieuwe woningen, of een natuurgebied. Misschien kan Sneaky Mammoths daar in een volgende update iets mee doen.