In deze rubriek kraakt Bernd Andeweg sleetse concepten in de aardrijkskundeles die aardwetenschappers al tijden niet meer gebruiken.

Steden en hun achterland zijn vanouds afhankelijk van elkaar. Klimaatverandering verscherpt die afhankelijkheid. Steden proberen (nog) meer grip te krijgen op hun achterland, wat leidt tot een grotere politiek-ecologische voetafdruk. Estuariumsteden zoals Bordeaux laten dat goed zien.

Wat is dat voor ding, vraag je je af als je van Groesbeek naar Kleef in Duitsland rijdt. Aan de rechterkant van de weg in het dorp Wyler staat een grijze ruïne, de ramen eruit, wat rest zijn verroeste tralies. Er groeien volwassen berkenbomen op het dak, dus het moet er al heel lang zo bij staan.

Brazilië staat al sinds de 14e eeuw op de kaart. In de Ierse mythologie wordt verhaald over Hy-Brasil, een eiland dat altijd in mist gehuld is en slechts één dag per zeven jaar te zien zou zijn. Dit eiland ligt volgens het verhaal in de Atlantische Oceaan, ten westen van Ierland. Al in 1330 tekende Angelino Dulcert het als ‘Bracile’ op zijn portolaan (een type zeekaart). Het kleine eiland figureert eeuwenlang op allerlei kaarten.

Al jaren meten onderzoekers (onverklaarbare) afwijkingen in de magnetisatie van gestolde lava. Problematisch, omdat die leiden tot fouten bij gesteentedatering en plaatreconstructies. Nu kunnen we deze afwijkingen eindelijk grotendeels verklaren en fouten in toekomstig onderzoek voorkomen.

Het lijkt tegenstrijdig: onze kustbarrière onderbreken, een ‘gat’ in de duinen maken, om ons te beschermen tegen de zee. Toch is het een efficiënte manier om ons tegen de stijgende zeespiegel te beschermen. Maaike Breedveld, student Aardwetenschappen, legt uit hoe dit werkt.

In de Tuindorpen Nieuwendam en Buiksloot in Amsterdam-Noord is onverwachts verzoening ontstaan tussen de oude en de nieuwe noorderlingen. De vondst van lood in het drinkwater zorgde er voor dat het contact tussen de twee groepen veranderde.

De Kop van Noord-Holland

Bewoners van de Kop van Noord-Holland waarderen hun leefomgeving vanwege de ruimte, rust en het groen. Precies dit is de afgelopen jaren aan het verdwijnen: het vertrouwde landschap verandert in iets onherkenbaars. De plaatselijke bevolking maakt zich zorgen maar voelt zich buitenspel gezet als het gaat om inspraak in omgevingsbeleid. Wat is er aan de hand in ‘de Kop’?

Of het nu gaat om Liverpool of Nantes, veel voormalige probleemsteden in Europa hebben de afgelopen decennia de weg omhoog gevonden. Lokale actoren spelen hierbij een essentiële rol. Geografen hebben daar steeds meer oog voor gekregen.

De coronacrisis heeft de wereld op zijn kop gezet. Steden bevinden zich mondiaal in verschillende fasen, van lockdown tot herstel. Maar in alle stadia van de pandemie zoeken ze internationaal samenwerking. De coronacrisis werpt enig licht op de kansen en beperkingen van city diplomacy.