Over de inhoud en grenzen van de fysische geografie is altijd veel gedoe geweest. Maar heeft het vakgebied wel een eigen exclusief domein? Welbeschouwd kunnen we heel goed zonder het begrip fysische geografie. Een pleidooi om de oogkleppen af te doen en het schoolvak aardrijkskunde te splitsen.

De cultural turn in de academische geografie van de afgelopen tien jaar heeft de ogen geopend voor problemen in de alledaagse werkelijkheid. De nieuwe generatie onderzoekers, opgegroeid met mobiele telefoon, gps en social media, experimenteert probleemgericht en vakoverstijgend met bijvoorbeeld crowd research en analyse van data op internet.

Behalve in het maatschappelijk debat kom je ook in kranten en populairwetenschappelijke tijdschriften weinig geografen tegen. Waarom doen geografen zo weinig aan de popularisering van hun vak? Henk Donkers, voormalig medewerker van NRC Handelsblad en ex-hoofdredacteur van Geografie, houdt zijn ervaringen tegen het licht en betoont zich een overtuigd journalistiek geograaf.

Van vraagbaak en ledenadministratie tot vertegenwoordiging en lobbywerk, van GeoWeek en Onderwijsdagen tot website, TESG en Geografie. Binnen het KNAG-bureau heeft ieder zo zijn werkveld, maar van hokjesgeest is geen sprake.

Hoe meer geografische volgsystemen we in het wereldwijde web laden om geografisch houvast te krijgen, des te minder controle we hebben over de eigen identiteit en koersbepaling. De cartografie, lange tijd vooral een geopolitiek instrument, dreigt nu in dienst te treden van een commercieel zoek- en beheersingssysteem, aldus Henk van Houtum. Hij pleit voor een creatieve, bewust subjectieve cartografie, die in plaats van een plattegrond zonder mensen juist de dynamiek van menselijke relaties en beleving verbeeldt.

Waarom kost het zo veel moeite om geografie op de agenda te houden? Kunnen we leren van Frankrijk? Een pleidooi van een ervaringsdeskundige voor macrogeografie op school.

Een kakofonie is het misschien net niet, maar wie geografen vraagt naar hun visie op de toekomst van hun vak krijgt zeer uiteenlopende antwoorden. Hierna volgen enkele bijdragen van degenen die we ernaar vroegen. Ter inleiding een poging tot plaatsbepaling van het KNAG tegenover deze uitbundige variatie.

Vanaf de Verlichting werden geleerde genootschappen gesticht en dat ging later nog veel harder door. Daaronder waren ook geografische genootschappen en één ervan was het KNAG. Ze veranderden onder invloed van de vorming van wetenschappelijke disciplines, de professionalisering in beroepen en nieuwe kansen voor kennispopularisering in een van media doordrenkte wereld.

Geografen hebben de neiging het beeld, ‘geografie is topografie’, te willen corrigeren. Maar beter een vertekend beeld, dan helemaal geen. Bovendien: is dat beeld wel zo onjuist?

Veertig jaar geleden, in 1973, plofte bij de toenmalige KNAG-leden een 170 pagina’s tellende aflevering van het Geografisch Tijdschrift in de bus. In dat dubbeldikke nummer boekstaaft Riemer Schrader nauwgezet de lotgevallen van het genootschap in de eerste honderd jaar van zijn bestaan. Of veel mensen het nummer helemaal hebben gelezen, valt te betwijfelen: het staat overvol met namen – het register vermeldt zo’n 650 personen – en feiten. Het perspectief is dat van de bestuurder. Dat verbaast niet, want Schrader was behalve aardrijkskundeleraar jarenlang KNAG-bestuurder.