Oman in transitie
De Arabische Golfregio profileert zich steeds duidelijker op het wereldtoneel. Denk aan het wereldkampioenschap voetbal in Qatar in 2022, de aanschaf van het duurste schilderij ter wereld door Sjeika Al-Mayassa van Qatar (De Kaartspelers van Paul Cézanne), en de aankopen van (Europese) voetbalclubs, chique warenhuizen en hotelketens. Met zijn oliedollars staat de regio bekend als rijk en (vrij) stabiel – de Arabische lente bleek hier van weinig betekenis.
Binnen de groep van Golfstaten – Kuwait, Saudi-Arabië, de Verenigde Arabische Emiraten, Bahrein, Qatar en Oman – wordt de laatste vaak beschouwd als het kleine, sympathieke broertje, met name wat betreft modernisering en economische ontwikkeling. In Oman vloeit de olie minder rijkelijk, veranderingsprocessen verlopen er minder heftig en het ‘Dubai-effect’ van luxe, blingbling en een onroerendgoedbubbel speelt een geringere rol.
Toch zijn ook de veranderingen in Oman ongekend. In Geografie juni 1995 schreef Ben de Pater daar al over. Binnen veertig jaar heeft het sultanaat een indrukwekkende welvaartsgroei doorgemaakt, dankzij de vondst van olie, maar zeker ook door de enorme investeringen in onderwijs, gezondheidszorg en infrastructuur. Olie-inkomsten, economische groei, en modernisering hebben de Omaanse samenleving ingrijpend veranderd. Toch maakt het land, dat berust op eeuwenoude samenlevingsvormen en traditionele normen, zich ook nadrukkelijk sterk voor het behoud van traditie en cultuur. Soms wringt dat.
Deze special van Geografie brengt een aantal artikelen samen die de continuïteit en verandering van Omans economie en samen leving belichten, inclusief de uitdagingen waarvoor het land staat.
Marike Bontenbal laat zien hoe olie-inkomsten de verhouding tussen staat en samenleving beïnvloeden en welke problemen dit oplevert op de arbeidsmarkt, waar migranten het meeste werk verzetten, terwijl hoogopgeleide Omani werkloos thuiszitten.
Veronika Deffner en Carmella Pfaffenbach maken duidelijk wie deze migranten zijn en hoe zij in Oman wonen en werken. Ondanks hun aanwezigheid is de traditionele stammenstructuur nog steeds een pijler van de samenleving, zo schrijft Corien Hoek. Zij belicht tevens het proces van staatsvorming in Oman.
Wiekert Visser laat zien hoe het land omgaat met de eindigende voorraden olie en gas. Kennis, technologie en innovatie moeten een centrale rol gaan spelen. Jürgen Werner beschrijft de opmars van hoger onderwijs, met als voorbeeld GUtech, een van de vele privé-universiteiten die recentelijk zijn gesticht. Ook toerisme is belangrijk voor de verdere economische diversificatie van Oman. Manuela Gutberlet vertelt over het cruisetoerisme in de soek van Mutrah. Otto Verkoren beschrijft het transformatieproces van de vele Omaanse oases, die de storm van verstedelijking en modernisering toe nu toe weten te doorstaan.