Aan de financiële steun die het noodlijdende Griekenland ontving van de EU en het IMF, zijn keiharde voorwaarden verbonden naar neoliberaal recept. Op korte termijn levert de uitverkoop van staatsbedrijven fors geld op. Maar we weten inmiddels allemaal hoe risicovol privatisering van vitaal en strategisch staatsbezit is.

Afgelopen vrijdag, 25 juni, is de Europese Unie het eindelijk eens geworden over de landbouwbegroting van 2023-2027. Het gaat om bijna 400 miljard euro - dat is een derde van het totale EU-budget. De inkomenssteun die EU-boeren ontvangen, is vanaf 2023 voor een kwart afhankelijk van de mate waarin hun bedrijf bijdraagt aan vergroening. De duurzaamheidseisen waaraan boeren moeten voldoen, mogen lidstaten wel deels zelf bepalen. Leidt dat niet tot ongelijkheid?

Sinds 2004 bespreken we in deze rubriek aspecten van de EU als geografische puzzel. We sluiten hier af met de grote veranderingen in de Unie van de afgelopen zeventien jaar en de groeiende aandacht in de media. Een vaste rubriek in Geografie is misschien minder nodig, maar de Europese kwestie is nog lang niet beslecht.

De Europese Green Deal gericht op duurzaamheid omvat een reeks voornemens op allerlei beleidsterreinen, van landbouw tot stedelijke ontwikkeling. Ook het financiële pakket voor pandemiebeleid is eraan gekoppeld. Zo wordt het initiatief onderdeel van een veel bredere deal voor Europese samenwerking en nieuw elan.

Nieuwe lente of herhaling van zetten?

‘De mensen van Wit-Rusland moeten in alle vrijheid zelf hun eigen toekomst kunnen bepalen. Ze zijn geen pionnen op het schaakbord van een ander’, zei Ursula von der Leyen in haar State of the Union-toespraak op 16 september 2020. Mooie woorden van de voorzitter van de Europese Commissie, maar hoeveel ruimte is er? En wat wil de bevolking in het land zelf daarmee?

Tussen gesloten landsgrenzen en Europese herstelfondsen

In de eerste weken dat de pandemie zich over Europa verbreidt, is alle aandacht op eigen land gericht. EU-lidstaten sluiten grenzen, kapen maskers en beademingsapparaten voor elkaars neus weg en Nederland ruziet met Italië over eurobonds. Waar bleef de EU?

Met het vertrek van de Britten, en het groeiende economische en strategische belang van het Noordpoolgebied heeft Nederland steeds meer oog voor de Noordkant van Europa, waar het nieuwe bondgenoten zoekt en vindt. Over welke landen hebben we het precies en wat is hun rol in de Europese samenwerking? 

Opnieuw relevant - Al in november 2016 schreven Virginie Mamadouh en Herman van der Wusten over de lange weg naar CETA. De Tweede Kamer is anno 2020 nog steeds niet klaar met debatteren over het handelsverdrag tussen Canada en de EU.

Onlangs verscheen Adults in the Room, een film van de Frans-Griekse regisseur Costa-Gavras over het korte ministerschap van Yanis Varoufakis in 2015. De film biedt een zeldzame inkijk in de Griekse tragedie tijdens de Eurocrisis, net als de autobiografie waarop de film is gebaseerd. 

Op de weigering van de Braziliaanse president Bolsonaro om op te treden tegen de ontbossing in het Amazoneregenwoud was veel kritiek. Ook van de Europese leiders, met de Franse president Macron voorop. Maar geven ze zelf het goede voorbeeld? EU-lidstaat Frankrijk heeft immers een stukje Amazonië in bezit.