De helft van de wereldwijde productie van ijzer komt van banded iron-formaties. Het ontstaan ervan is mede te danken aan de opkomst van cyanobacteriën. Die bacteriën bestaan nog steeds, terwijl de vorming van BIF’s zo’n miljard jaar terug stopte. Hoe kan dat? 

Na het smelten van de ijskappen in Noord-Amerika en Noord-Europa is de lithosfeer op die plekken omhooggekomen en daaromheen juist gedaald. Hoe komt het dat we daarvan geen aardbevingen of trillingen voelen, vroeg een leerling in klas 5H van Luzac Rotterdam aan docent Emilie Kingma. 

Van meerdere kanten komen er vragen bij mij binnen over hoe het nu precies zit met horsten en slenken (bekend) en riftschouders (minder bekend). En waarom is er eigenlijk een Rijndalslenk?

Vulkanisch gesteente bevat vaak holtes, soms een paar, soms zo veel dat het gesteente op water blijft drijven. Die holtes ontstaan op diverse manieren, afhankelijk van de taaiheid van het magma.

Als er lange tijd aardgas is gewonnen in Groningen, moeten daar ook flink wat steenkool zitten. Anders was er immers geen aardgas gevormd. Waar is die steenkool dan gebleven? Nou, die zit er nog! 

Dit keer vier vragen die al wat langer op de plank liggen en waar de geoloog wat kortere antwoorden op heeft. Omdat het zo simpel is of omdat de geoloog ook niet overal het fijne van weet. 

Wanneer de oceanische plaat onder de continentale plaat duikt, speelt niet zozeer de zwaarte maar de dichtheid van gesteenten een rol. Bij afkoeling neemt de dichtheid nog toe en sleurt de groeiende lithosferische laag de (minder dichte) oceaankorst mee de diepte in. 

Je zou denken dat vlakke subductie, waarbij oceanische korst vlak onder het continent doorschuurt, zoals in Zuid-Amerika, te maken heeft met dichtheid en dus ouderdom van de oceanische lithosfeer. Maar Nederlandse geologen vermoeden dat vlakke subductie samenhangt met de vorm en ouderdom van de subductiezone zelf. 

Een beetje scheikunde om uit te leggen waarom de oceanische plaat zwaarder is dan de continentale. En om en passant de samenstelling van een granieten aanrechtblad te duiden.

Aan de hand van magnetische velden uit heden en verleden kun je nagaan waar gesteente ooit ontstaan is. Want die velden variëren door de tijd heen; de magnetische noord- en zuidpool zijn zelfs herhaaldelijk omgedraaid.