[7] Polder II in 1873

10 november 2023
Dit artikel is verschenen in: geografie november/december 2023
Cartografische leeftijdgenoten
Kennis
Cartografische leeftijdsgenoten [7]

Deze serie belicht een aantal kaarten uit 1873, het oprichtingsjaar van het KNAG. Ze maken deel uit van de eigen collectie kaarten en atlassen van het genootschap, die sinds 1879 in bruikleen is ondergebracht bij het Allard Pierson.

UVA Allard Pierson Polder II HB-KZL 62.10.13
Droogmaking en verkaveling van Polder II [Houtrakpolder], 1:10.000. Amsterdam Allard Pierson UvA, HB-KZL 62.10.13, bruikleen KNAG.

In het westen van Nederland zijn vanaf begin 17e eeuw enorm veel meren, meertjes, rivier- en zeearmen ingepolderd. Voor de meeste van deze droogmakerijen zijn kaarten vervaardigd: planningskaarten, technische kaarten voor de uitvoering van de droogmaking en kaarten met de beoogde perceelsgrenzen om investeerders aan te trekken. In het dit jaar verschenen boek Polderkaarten van Wim Renkema, Marc Hameleers en Peter van der Krogt zijn honderden van deze kaarten beschreven en afgebeeld. Om het boek niet te omvangrijk te laten worden – het telt toch al 900 pagina’s – zijn kaarten van na 1860 niet opgenomen. De hier afgebeelde kaart van Polder II is uit 1873 en dus dertien jaar te nieuw voor het boek.

Hele IJ ingepolderd

In 1863 werd besloten het Noordzeekanaal aan te leggen om Amsterdam een betere verbinding met de zee te geven. Als je de kaarten van vóór 1870 bekijkt, zie je dat het brede water van het IJ tot aan de duinen bij Velsen kwam. Een kanaaltje van een kilometer of zes door de duinen zou genoeg zijn. Het plan was echter het gehele IJ in te polderen, met het kanaal ertussen. Door de verkoop van de gronden in de polders kon een deel van de aanleg van het kanaal terugverdiend worden. Met dit doel zijn tussen 1865 en 1872 tien polders aangelegd – voorlopig waren deze simpelweg genummerd met romeinse cijfers. Het grootste deel van dit nieuwe land was vruchtbare kleigrond. Nadat er poldersloten en -wegen waren aangelegd, zijn tussen 1873 en 1879 de gronden geveild.

Lees het hele artikel
Nog geen lid? Klik hieronder op de groene knop voor de voordelen.
  • Onbeperkt toegang tot artikelen op geografie.nl
  • Ontvang 9 keer per jaar het tijdschrift Geografie
  • Aantrekkelijke aanbiedingen voor boeken en andere publicaties
  • Korting op deelname aan activiteiten van het KNAG
  • Blijf in contact met vakgenoten
Wachtwoord vergeten?

Instructies voor het resetten van het wachtwoord worden naar uw e-mailadres verstuurd.