O&L 2023 G09
Vakinzichtkaart
Frederik Oorschot ontwikkelde voor het SLO een ‘vakinzichtkaart’ die leerlingen inzicht geeft in denk- en werkwijzen, vragen, contexten en relaties die bij aardrijkskunde horen. Deze ‘kaart’ is een draaischijf met vier ringen. Op de schijf in het midden staan de zes geografische opdrachten: beschrijf, reflecteer, voorspel, waardeer, los een probleem op, verklaar. Op de tweede ring geografische denk- en werkwijzen, op de derde staan bronnen en hulpmiddelen en op de buitenste ring contexten en inhouden, zoals systeem aarde, water, globalisering en natuurlijke hulpbronnen. Je kunt afwisselend zelf aan de ringen draaien en de leerlingen dit laten doen, waardoor ze geografisch leren denken. Je kunt de kaart ook gebruiken om bijvoorbeeld actuele vraagstukken te verkennen.
Lesbrief aardbeving Marokko
Met leerlingen praten over rampen is lastig, vooral als zo’n ramp dichtbij plaatsvindt of verre familie raakt. Denk aan de aardbeving in Marokko op 8 september. Docent Karim Amghar ontwikkelde daarom voor het primair en voorgezet onderwijs een lesbrief met feitelijke informatie over de aardbeving, tips om erover te praten in de klas en informatie over hoe leerlingen zelf kunnen helpen. De gesprekstips en de bijbehorende opdracht zijn ook bruikbaar in andere situaties.
Geologische processen op IJsland
IJsland had in juli opnieuw te maken met een eruptie op het schiereiland Reykjanes. Op Geografie.nl legde geoloog Mathijs Booden uit dat het om een spleeteruptie ging, die veel voorkomt op IJsland. Maar er vinden op IJsland nog veel meer geologische processen plaats. In de module van Geowijs volgen leerlingen een toeristische route langs een aantal geologische verschijnselen. Die moeten ze uiteindelijk verwerken in een eindopdracht. Leer ze meer over de Blue Lagoon, aardbevingen en gletsjers tijdens deze digitale reis. Geowijs is een online platform waarop AK-docenten Anne van Opstal en Booy Michielsen eigen werkvormen delen voor het voortgezet onderwijs.
- geowijs.com/ijsland > leerlingen > webquest
Methaanconcentraties op de wereldkaart
Het broeikasgas methaan draagt voor een kwart bij aan de klimaatopwarming. Da’s een fors aandeel, vooral als je bedenkt dat de grootste hoeveelheden methaan worden gelekt door slechts een paar bedrijven. Het Nederlandse ruimte-instrument Tropomi kan deze pluimen opsporen en levert dagelijks een mondiale kaart van methaanconcentraties. Onderzoekers van Stichting Ruimteonderzoek Nederland hebben de locaties en omvang van grote methaanpluimen ontdekt. De wereldkaarten met de geschatte locaties zijn goed te gebruiken in de les. Je kunt ze samen met leerlingen traceren en bespreken waarom die concentraties zich daar bevinden. Ook kun je kijken naar de fluctuaties in waarnemingen, onder andere vanwege de bewolking.
Ongeolooflijk
Het Instagram-account @ongeolooflijk plaatst simpele weetjes die aardig zijn om mee te nemen naar het klaslokaal. Een leuke manier om de aandacht te trekken, iets nieuws te leren en de actualiteit erbij te betrekken.
Beeld & Geluid - lesmateriaal
Op de website van Beeld & Geluid Onderwijs vind je meer dan 170.000 titels van historisch én actueel audio- en videomateriaal. De rechten zijn geregeld, zodat je er als docent, student en leerling gratis gebruik van kunt maken. Heb je geen tijd om het archief in te duiken? Beeld & Geluid zoekt met aardrijkskundedocenten naar mooie, originele en relevante fragmenten passend bij het curriculum en de actualiteit. Ze maken er zelfs kant-en-klare lessen mee. Via een nieuwsbrief kun je op de hoogte blijven. Zo is er twee weken vóór Keti Koti een nieuwsbrief verstuurd met lesmateriaal over de sociaal-demografische gevolgen van de slavernij. Wil jij ook digitaal lesmateriaal op maat ontvangen of meedenken over de inhoud? Schrijf je dan in via de website.
Minecraft als serious game
In Geografie januari 2019 beschreef Mark Opmeer je hoe de game Minecraft bij aardrijkskunde kunt gebruiken om jongeren digitaal wijs te maken en te porren actief deel te nemen aan een duurzame ruimtelijke inrichting.
Ook de mbo-opleiding Geo, Data & Design (Lentiz) zet Minecraft in. Docent Douwe Vermeer legt uit dat je het programma Minecraft education gratis kunt downloaden met een Microsoft Office-account. Je bent host van een wereld waarin je de studenten uitnodigt. Je kunt beginnen met een lege wereld en deze vanaf de grond door de studenten laten opbouwen, of kiezen uit bestaande themapakketten, met voorbeeldlessen en verschillende werelden. Bijvoorbeeld over digitaal burgerschap, klimaat en duurzaamheid en gelijkheid en inclusie. Zo onderzoeken studenten tijdens de les Green building welke innovaties helpen om energie te besparen en het milieu te beschermen. Ze bouwen samen een huis dat gebruik maakt van allerlei duurzame technieken.
Douwe vertelt dat hij bij voorkeur een eigen wereld creëert, zodat hij zelf kan bepalen wat de groep leert. Zijn studenten hebben een eigen stad gebouwd, waarbij ze samen besluiten moesten nemen over zaken als de grootte van huizen, de bouw van molens en de plaatsing van stuwdammen. Ook had de groep het schoolgebouw nagemaakt. Daarvoor moesten ze eerst de school in kaart brengen, waarna ze deze op schaalniveau konden bouwen.