The Ocean Cleanup-project: een scholierendroom

Als 16-jarige scholier ging Boyan Slat uit Delft in Griekenland duiken met een vriend. Die dacht kwallen in het water te zien, maar Slat zag dat het om plastic zakken ging. Tijdens het duiken zag hij meer plastic dan vissen, vertelde hij later. Hij schreef er zijn profielwerkstuk over en startte het Ocean Cleanup-project. Daarin draaide hij de bestaande techniek met schepen en netten om plastic op te vissen om: je kunt het plastic dat in gyren ronddraait immers ook naar jou toe laten komen. Hij wil het plastic verzamelen door twee drijvende armen van 50 kilometer lang in een V-vorm in de gyren te leggen. Zeestromen stuwen het plastic naar de punt van de V. Daar wordt het uit het water gehaald en kan het hergebruikt worden.

In 2012 mocht Slat zijn idee presenteren in een TEDxTalk. Pas toen zijn talk een jaar later populair werd op de sociale netwerken, beleefde zijn idee een doorbraak. Tientallen onderzoekers en technici wilden de haalbaarheid onderzoeken. Om zich aan het project te kunnen wijden, stopte Slat na een half jaar met zijn studie lucht- en ruimtevaart aan de TU Delft. Inmiddels werken 125 tot 150 mensen, de meesten als vrijwilliger, aan het project en heeft Slat via crowdfunding ruim 2 miljoen euro opgehaald.

Er is ook kritiek. Het is een end-of-pipeoplossing; het probleem wordt niet bij de bron aangepakt. De aanname dat het plastic voornamelijk in de bovenste waterlagen drijft en door de barrières kan worden tegengehouden, terwijl vissen en andere organismen er onderdoor zwemmen, zou niet kloppen. Slat zou te weinig rekening houden met soms extreem snelle zeestromen die de vangarmen kunnen vervormen en beschadigen. Ook kunnen organismen zich aan de barrières hechten (biofouling) en deze aantasten. Verder zouden schoonmaakacties zich beter op kustgebieden kunnen richten, waar het afval de meeste schade aanricht.

Een aantal kritiekpunten is meegenomen in het haalbaarheidsonderzoek. In augustus 2015 organiseerde Slat een expeditie om duidelijkheid te krijgen over de werkelijke hoeveelheden ronddrijvend plastic. Eerder verzamelden individuele schepen data die ze vervolgens extrapoleerden, wat leidde tot uiteenlopende schattingen. Slat liet dertig zeilschepen parallel aan elkaar door de Great Pacific Garbage Patch varen. Zij hadden meegedaan met de Trans-Pacific- zeilrace van Californië naar Hawaii en verrichtten op de terugweg metingen. Met sleepnetten vingen ze zes keer een uur per dag stukjes plastic. Slat kan nu berekenen wat het kost om een kilo plastic op te ruimen en of zijn installatie de toevoer aankan. Als alles goed loopt, wil Slat in 2016 met grootschalige praktijkproeven beginnen en in 2020 met de echte grote schoonmaak van de oceanen. In tien jaar zou dan de helft van het plastic uit de Great Pacific Garbage Patch verwijderd kunnen worden. 

MEER INFORMATIE

www.theoceancleanup.com 
www.youtube.com/watch?v= ROW9F-c0kIQ