Voor het spreiden van de risico’s was het nodig om durfkapitaal aan te trekken en daarom ontstonden compagnieën waarbij Plancius betrokken was, later ondergebracht bij één (staats)monopolist, de VOC, in 1602. Door het 12-jarig bestand was de vorming van de WIC nog niet mogelijk, maar nadat het bestand in 1621 eindigde, is het direct ook in 1621 opgericht. De WIC richtte zich in eerste instantie niet op slavenhandel, calvinisten vonden dat toen verwerpelijk.
Planciusmedaille
De Planciusmedaille is vernoemd naar Pieter Platevoet, later Petrus Plancius, die in 1552 in West-Vlaanderen werd geboren. Na zijn schoolopleiding studeerde hij theologie in Duitsland en Engeland. Op 24-jarige leeftijd werd hij predikant, eerst in verschillende plaatsen in Vlaanderen, later in Brussel. Na de belegering van Brussel door Parma in 1585 vluchtte Plancius naar Amsterdam, waar hij het beroep van predikant weer opnam en dat tot zijn dood zou blijven uitoefenen. Hij was een invloedrijk theoloog.
Plancius was betrokken bij de oprichting van de Verenigde Oost- en ook de West-Indische Compagnie, zowel financieel als voor de uitrusting met kaartmateriaal.
Zijn motivatie daarbij was met name religieus. Hij was vooral (calvinistisch) predikant, overtuigd van zijn religieus gelijk moest de strijd gewonnen worden van het katholieke Spanje (en Portugal). Vanzelfsprekend speelden ook commerciële belangen een rol, maar voor Plancius minder, hij was meer dominee/wetenschapper dan koopman.
Plancius was daarnaast een van de belangrijkste cartografen van zijn tijd. In 1592 bracht hij zijn grote wereldkaart uit en vestigde daarmee zijn reputatie. Hij vervaardigde verder een aantal kaarten van de buiten-Europese kusten en, samen met Willem Barentsz, een kaart van het Middellandse zeegebied. Ook publiceerde hij journalen, zeemansgidsen, navigatieboeken en ontwikkelde hij een nieuwe methode voor de bepaling van de geografische lengte. Bovendien introduceerde hij het gebruik van de Mercatorprojectie voor de zeekaarten. Zijn rol als centraal verzamelpunt van allerlei soorten informatie, die hij functioneel maakte voor andere kaartenmakers, was van grote betekenis.
Hij heeft vanwege zijn aardrijkskundige beschrijvingen en zijn activiteiten als cartograaf de aanzet gegeven voor de spectaculaire groei van de Nederlandse cartografie in de zeventiende eeuw. Plancius was een grote stimulator van de Nederlandse zeevaart.
Plancius overleed in 1622.
De Planciusmedaille bestaat sinds 1913 en wordt uit zijn naam uitgereikt vanwege zijn uitzonderlijke verdiensten voor de cartografie, navigatie en zijn geografische, hydrografische en astronomische deskundigheid.
Toekenning Planciusmedaille
- 2023 prof. dr. S.B. Kroonenberg
- 2022 dr. P.C.J. van der Krogt
- 2019 prof. dr. H. Ottens
- 2012 prof. dr. P. Pellenbarg
- 2009 prof. dr. J. van Weesep
- 2009 prof. dr. G.A. van der Knaap
- 2009 prof. dr. T.W.J. van Asch
- 2007 prof. dr. F.J. Ormeling jr.
- 2007 prof. dr. G. Schilder
- 2006 prof. dr. J.M.G. Kleinpenning
- 2003 prof. dr. G.A. Hoekveld
- 2001 prof. dr. H. van Ginkel
- 2001 prof. dr. H.H. van der Wusten
- 2000 prof. dr. F.J. Ormeling sr.
- 1998 prof. dr. H. Verstappen
- 1959 Sir Vivian Fuchs
- 1957 prof. dr. ir. F.A. Vening Meinesz
- 1933 dhr. S.A. Hedin
- 1930 Sir Francis Younghusband
- 1930 prof. dr. G.A.F. Molengraaff
- 1928 prof. dr. A. Penck
- 1926 dr. ph. C. Visser
- 1921 dr. ir J.W. IJzerman
BEELD: WIKIMEDIA COMMONS