Interview met Lotte Jensen, hoogleraar literatuur- en cultuurgeschiedenis

Afgelopen jaar werd de Sint-Elisabethsvloed uitgebreid herdacht. Het is een iconische ramp in de Nederlandse geschiedenis, nu zes eeuwen geleden. Lotte Jensen schreef daarover samen met anderen het boek De grote en vreeselike vloed. De Sint-Elisabethsvloed 1421-2021. Zij leidt het NWO-onderzoeksproject Dealing with disasters. Daarin bestudeert ze de rol van rampen in de vorming van lokale en nationale identiteiten, en welke lessen we kunnen trekken uit rampen in het verleden.

Landen op Saba is doodeng. Eerst zie je het eiland als een massieve bergmassa op je af komen. Als we de grond raken, schreeuwt de copiloot ‘Remmen’ en aan het eind van de landingsbaan staat het toestel dwars op de richting stil. Voor ons gaapt een klifrand, met beneden de woeste zee.

Op 21 november jl. publiceerde de Volkskrant op de opiniepagina een tekst van Evert Meijers en Ton van Rietbergen. Het was een oproep aan het kabinet om investeringen van het Rijk meer over het land te spreiden. Die maakte veel reacties los op sociale media. Als geografen willen de auteurs ook niet-Volkskrantlezers en vooral vakcollega’s in de discussie betrekken. Geografie vroeg hen hun mening nog eens samen te vatten, onder de originele kop.

een oplossing voor regionale ongelijkheid?

In de Volkskrant en een uitgebreider artikel op Geografie.nl stelden Evert Meijers en Ton van Rietbergen de regionale ongelijkheid tussen de Randstedelijke kern en de landelijke periferie aan de kaak. Zij bepleiten een nieuwe vorm van spreidingsbeleid. In de jaren 1960-1980 was spreiding van de rijksdiensten de oplossing vanuit de overheid. Wat zijn belangrijke lessen voor succesvol beleid in de toekomst?

Suriname, Guyana, Frans Guiana, er zijn toch maar drie Guiana’s? Bedenk dan dat Brazilië, Venezuela en Colombia ook een deel van het Guianaschild omvatten en je ontdekt dat er in de 19e eeuw nóg een stukje Guiana bestond: Counani. Het omvatte ongeveer de huidige Braziliaanse deelstaat Amapá, ten oosten van Frans Guiana.

Het landschap verandert in sneltreinvaart onder invloed van de energietransitie maar vooral ons welvaartssysteem, waarin marktpartijen sinds de jaren 90 welhaast de vrije hand hebben gekregen. Dat kan beter.

Tot ver in de 19e eeuw was het Amerikaanse platteland zeer gebrekkig ontsloten. Wegen waren er schaars en van slechte kwaliteit. Reizigers en goederenvervoer moesten vaak enorme omwegen maken voor de weinige bruggen over de vele wateren. Gaandeweg kreeg men het bouwen van permanente bruggen onder de knie en tegen het midden van de 19e eeuw telde het oosten van de Verenigde Staten zo’n 10 duizend bruggen, tot stand gekomen op lokaal initiatief en met lokale financiering. Daarvan zijn er nu nog zo’n duizend over, waarvan sommige nog steeds in gebruik. 

het pad – surveyors – Brexit – toerisme & honden – Hunstanton Hall – the Wash – White Wash – het begin

In het januarinummer van Geografie breekt Gerard Hendrix een lans voor de associatieve landschapsbeschrijving van W. Sebald in diens Ringen van Saturnus. In het najaar van 2021 onderneemt Hendrix een wandeling in de stijl van Sebald om daarvan een denkbeeldig nieuw hoofdstuk te maken, toe te voegen aan diens roman. Dit is het vervolg van ‘Het pad terug’.

In 2021 was het 600 jaar geleden dat de Sint-Elisabethsvloed een groot deel van Holland onder water zette. In de publicaties die deze ramp herdenken, kreeg de enig bekende kaart van vóór de overstroming geen of nauwelijks aandacht. De kaart levert geen nieuwe gegevens over de Grote Waard, die uiteindelijk verloren ging, maar geeft inzicht in het cartografisch denken van die tijd.

Alert op kleurenblindheid bij AK

Ongeveer 1 op de 24 leerlingen heeft een vorm van kleurenblindheid. Bij aardrijkskunde doet dat ertoe. We werken immers met allerlei kaarten, diagrammen en ook fysieke objecten zoals stenen en bodemmonsters, waar kleuren cruciaal kunnen zijn.