Regelmatig komen er gebeurtenissen in het nieuws die op een of andere manier samenhangen met plaatbeweging. Half september was er de zeebeving op het Russische schiereiland Kamtsjatka met een magnitude van 8.8, een van de zwaarste bevingen ooit gemeten. De verklaring voor die kracht is echter niet echt intuïtief. Leg dat maar eens uit aan je leerlingen. Enter: de geoproef!

Niet alleen de professionals moeten mee in de beweging naar integraal denken en doen. Veel leerlingen krijgen onderwijs binnen strakke vakinhoudelijke kaders. Met het lespakket Systeemdenken in de openbare ruimte oefenen ze in een concrete casus, dicht bij huis.   

Naar een groen, klimaatrobuuste én leefbare stad

Hitte-eilanden, wateroverlast en verdroging stellen stedelijke gebieden voor grote uitdagingen. Meer ‘groen’ en ‘blauw’ lijkt dé oplossing. Maar dan moeten betrokken partijen wel dezelfde brede bril opzetten. Integraal denken zit niet ingebakken in de werkwijze van gemeenten. En evenmin in het onderwijs. Hoe kan dat beter? 

De soevereiniteit van Groenland is weer actueel, net als bijna een eeuw geleden. Dit jaar maakte de president van de Verenigde Staten er aanspraak op, in 1931 eiste Noorwegen een deel van Groenland op, om historische en economische redenen. 

Belfast wil graag een ‘normale’ stad zijn, waar protestanten en katholieken samenleven in shared spaces, vredesmuren niet nodig zijn en toeristen massaal het Titanic-museum bezoeken. Lukt dat? Op verkenning in een post-conflict city waar tijdens de Troubles ruim 1500 doden vielen. 

Voor een veerkrachtig platteland zijn vrijwilligers van groot belang. Veel kernen verwelkomen de inzet van nieuwkomers – ook uit het buitenland – die zich samen met andere bewoners inzetten voor een leefbaar dorp. Hoopvolle voorbeelden uit Nederland en Italië en uitdagingen voor de toekomst.

De vreselijke oorlog in Bosnië en Herzegovina tussen 1992 en 1995 kwam ten einde door het vredesakkoord van Dayton. Etnische zuivering werd beloond met een staatsinrichting op etnische basis. De internationale gemeenschap zag dit als een tijdelijke oplossing, maar dertig jaar na dato is het land een failed state, geregeerd door corrupte beroepspolitici, die geen belang hebben bij hervormingen. Tijdens een studiereis in september hoorden we veel pessimistische geluiden, maar putten moed uit jongeren voor wie etnische barrières niet bestaan.

In de vakantie schreven de media over het dreigende stilvallen van de Atlantische Golfstroom. Op de KNAG Onderwijsdag van 2023 hield Femke de Jong van het NIOZ er al een lezing over. Als we CO2 blijven uitstoten, kan al binnen honderd jaar een kantelpunt optreden, waarmee het stilvallen de Golfstroom vrijwel niet meer te stoppen is. Met desastreuze gevolgen voor het klimaat – ook in Nederland. Wat kun je erover vertellen in de klas? 

Scherp gereedschap in zachte handen

Ooit deed ik een bijvak over ‘actief burgerschap’. Een paar maanden lang studeerde ik met andere hoopvolle Utrechtse educatiegeografen op de vraag hoe je nou aan leerlingen in het primair en voortgezet onderwijs kon uitleggen hoe ze actief burger zouden kunnen zijn. Ik had zelf geen idee.

Als het tegenwoordig over ‘Atlas’ gaat, denkt vrijwel iedereen aan een boek met kaarten. Enkelen zien wellicht het Marokkaanse gebergte voor zich of denken aan de hemel dragende Titaan uit de Griekse mythologie. Dat vraagt uitleg.