De soevereiniteit van Groenland is weer actueel, net als bijna een eeuw geleden. Dit jaar maakte de president van de Verenigde Staten er aanspraak op, in 1931 eiste Noorwegen een deel van Groenland op, om historische en economische redenen. 

Belfast wil graag een ‘normale’ stad zijn, waar protestanten en katholieken samenleven in shared spaces, vredesmuren niet nodig zijn en toeristen massaal het Titanic-museum bezoeken. Lukt dat? Op verkenning in een post-conflict city waar tijdens de Troubles ruim 1500 doden vielen. 

Voor een veerkrachtig platteland zijn vrijwilligers van groot belang. Veel kernen verwelkomen de inzet van nieuwkomers – ook uit het buitenland – die zich samen met andere bewoners inzetten voor een leefbaar dorp. Hoopvolle voorbeelden uit Nederland en Italië en uitdagingen voor de toekomst.

De vreselijke oorlog in Bosnië en Herzegovina tussen 1992 en 1995 kwam ten einde door het vredesakkoord van Dayton. Etnische zuivering werd beloond met een staatsinrichting op etnische basis. De internationale gemeenschap zag dit als een tijdelijke oplossing, maar dertig jaar na dato is het land een failed state, geregeerd door corrupte beroepspolitici, die geen belang hebben bij hervormingen. Tijdens een studiereis in september hoorden we veel pessimistische geluiden, maar putten moed uit jongeren voor wie etnische barrières niet bestaan.

In de vakantie schreven de media over het dreigende stilvallen van de Atlantische Golfstroom. Op de KNAG Onderwijsdag van 2023 hield Femke de Jong van het NIOZ er al een lezing over. Als we CO2 blijven uitstoten, kan al binnen honderd jaar een kantelpunt optreden, waarmee het stilvallen de Golfstroom vrijwel niet meer te stoppen is. Met desastreuze gevolgen voor het klimaat – ook in Nederland. Wat kun je erover vertellen in de klas? 

Scherp gereedschap in zachte handen

Ooit deed ik een bijvak over ‘actief burgerschap’. Een paar maanden lang studeerde ik met andere hoopvolle Utrechtse educatiegeografen op de vraag hoe je nou aan leerlingen in het primair en voortgezet onderwijs kon uitleggen hoe ze actief burger zouden kunnen zijn. Ik had zelf geen idee.

Als het tegenwoordig over ‘Atlas’ gaat, denkt vrijwel iedereen aan een boek met kaarten. Enkelen zien wellicht het Marokkaanse gebergte voor zich of denken aan de hemel dragende Titaan uit de Griekse mythologie. Dat vraagt uitleg. 

De meest excentrieke hoofdstad van Europa 

Weinig steden hebben zo’n roerig verleden en tonen daarvan nog zulke tastbare sporen als Skopje, de hoofdstad van Noord- Macedonië. Pyke Samuël Haans woonde er een aantal jaar en neemt ons mee op een duizelingwekkende wandeling. 

Als het in Geografie over rivieren gaat, betreft het vrijwel altijd de grote rivieren en grootschalige programma’s als Ruimte voor Rivier. Maar er is zo veel meer water in Nederland dat zijn oorsprong heeft als rivier. Ze zijn veelal ingedamd, gekanaliseerd en zelfs ontdaan van hun bron. Deze ‘miskende rivieren’ kunnen een belangrijke rol spelen in klimaatadaptatie en natuurherstel. 

Tijdens de Slag bij Waterloo in 1815 sneuvelden zo’n twintigduizend manschappen en vele duizenden paarden. Archeologen vinden ter plekke echter slechts af en toe een skelet. Hoe dat komt, is te lezen in Systeem aarde. Ontregeld, en wat nu?