Magellaan ontdekt doorvaart via Amerika (1520)

Het is een van de belangrijkste reizen ooit gemaakt: de zoektocht naar een westelijke doorvaart van Europa naar Azië. Vijfhonderd jaar terug vaart Ferdinand Magellaan met een vloot van 5 schepen en 264 bemanningsleden op de Atlantische Oceaan. Ze zijn vanuit Sevilla op weg naar de Specerij Eilanden in Azië. Niet via de zuidelijke punt van Afrika, maar via Zuid-Amerika, langs een nog onbekende route.

Nieuwe lente of herhaling van zetten?

‘De mensen van Wit-Rusland moeten in alle vrijheid zelf hun eigen toekomst kunnen bepalen. Ze zijn geen pionnen op het schaakbord van een ander’, zei Ursula von der Leyen in haar State of the Union-toespraak op 16 september 2020. Mooie woorden van de voorzitter van de Europese Commissie, maar hoeveel ruimte is er? En wat wil de bevolking in het land zelf daarmee?

Franse aardrijkskundeleraren in de frontlinie

De onthoofding van Samuel Paty in Conflans-Saint-Honorine maakte nogmaals zichtbaar wat iedereen weet in Frankrijk. Leraren, in het bijzonder leraren aardrijkskunde, geschiedenis en burgerschap, staan in de frontlinie in de strijd voor de laïcité en tegen onverdraagzaamheid en radicaal islamisme.

Geologisch gezien is de Waddenzee een jong verschijnsel. Bovendien zijn geologische processen er nog volop in werking – een van de redenen waarom het Waddengebied Unesco Werelderfgoed is. De huidige Waddenzee is een momentopname in een continue geologische ontwikkeling, met steeds meer invloed van de mens.

Het Waddengebied is een kwetsbaar natuurgebied met de status van Unesco Werelderfgoed. Tegelijk wil het zich economisch ontwikkelen, vooral door toerisme. Dat vergt balanceerkunst.

De westelijke Waddenzee lijkt meer op een open zee dan het oostelijke deel. Acht eeuwen geleden bestond deze echter nog grotendeels uit (veen)land. In de 12e en 13e eeuw viel dat door klimaatverandering en menselijke ingrepen ten prooi aan het water.

De Waddenzee is het enige Nederlandse natuurgebied met de status van Unesco Werelderfgoed. Het is zo’n uniek en omvangrijk intergetijdengebied dat de hele wereld het als erfgoed mag beschouwen voor huidige en toekomstige generaties. Maar heeft die status juridisch iets om het lijf of is het vooral een marketinginstrument? En volstaat de huidige inzet om de bijzondere waarden van het Werelderfgoed Waddenzee ‘recht te doen’?

Elk voor- en najaar vullen de wadplaten tussen Esbjerg en Den Helder zich met honderdduizenden rosse grutto’s, kanoeten en andere steltlopers. Een groot deel komt uit de Arctische toendra, van Canada tot Siberië, en tankt hier bij op de lange trektocht naar en van Afrika. De Waddenzee is ook belangrijk als doortrek-, overwinterings- en broedgebied.

Duurzame bescherming en ontwikkeling van de natuurwaarden van de Waddenzee als natuurgebied, en behoud van het unieke open landschap zijn sinds jaar en dag de hoofddoelstellingen van het beleid. Daaraan wordt niet getornd, maar realisatie ervan vraagt wel ander beleid. Daarom werd op 9 juli jl. de Ontwerp-Agenda voor het Waddengebied 2050 gepresenteerd.

Interview met Pier Vellinga en Ad van der Spek

De Waddenzee is een zeldzaam en kwetsbaar ecosysteem. Dat zou kunnen verdrinken door zeespiegelstijging en bodemdaling. Tenzij het ‘meegroeit’. Dat kan alleen bij voldoende sediment en transportcapaciteit. Hoe kijken twee experts aan tegen de toekomst van de Waddenzee?