Waarom namen ertoe doen...

Plaatsnamen: niemand besteedt er aandacht aan, tot ze opeens veranderen. Dus toen Trump de wereld liet weten dat de Golf van Mexico vanaf nu Golf van Amerika moet heten, kreeg ik, als kaartenmaker en lid van de Commissie Aardrijkskundige Namen van de Taalunie, van alle kanten vragen als ‘kan dat zomaar?’ en ‘wie gaat er eigenlijk over?’ Ja, dat kan zomaar en niemand gaat er eigenlijk over. Of iedereen, het is maar net hoe je het bekijkt... In deze lezing leg ik uit wat plaatsnamen, of beter gezegd toponiemen, bijzonder maakt. Waarom we Parijs schrijven, maar niet meer Pleimuiden, en wie daar wel of niet ‘over gaat’.

Vorige week werd bekend dat de Vrije Universiteit Amsterdam de afdeling Aardwetenschappen zal opheffen. Dit heeft niet alleen het heftige, directe effect dat zo'n veertig medewerkers van de afdeling hun baan verliezen en studenten hun opleiding daar niet kunnen afmaken. Dit heeft grote gevolgen voor het behouden van bestaande kennis, onderwijs, onderzoek. En dat juist nu, in een tijd waarin deze kennis onmisbaar is om onze planeet te begrijpen, klimaatverandering tegen te gaan en de energietransitie waar te maken. Het KNAG vindt deze keuze onbegrijpelijk.

In oktober 2023 ondernam een groep aardrijkskundedocenten een studiereis naar Brazilië. In 2025 staat weer een excursie op de rol, die aansluit bij de eindtermen havo en vwo. Dit keer ligt de nadruk op de deelstaat Minas Gerais en initiatieven voor verduurzaming van de mijnbouw, landbouw, industrie en transport. Nederland is daar op diverse manieren bij betrokken.

• World’s largest lesson
• WWF: Educatief materiaal voor basisscholen
• Geologielessen over de Hondsrug
• Leermiddelen Europese Unie
• Geo in beeld – NOS op 3

Docenten voelen zich soms machteloos in een wereld waar veranderingen niet altijd verbeteringen zijn en ontwikkelingen zelden echt tot duurzaamheid leiden. Een bevlogen groep lerarenopleiders wil handvatten bieden om het gesprek met leerlingen aan te gaan en wel resultaten te bereiken.

Vanwege zijn buitengewone bijdrage aan het aardrijkskundeonderwijs ontving Gotze Kalsbeek in 2024 de tweejaarlijkse KNAG Onderwijsprijs. De afgelopen 25 jaar speelde hij een onschatbare rol als brug tussen docenten en de actualiteit. 

• Onderwaterwereld van Ernst
• NEMO Science Museum in de klas
• Woeste Wereld: overleven in noodsituaties
• Tijdreis door de groeve van de Sint-Pietersberg
• Geo in beeld: History 101

Een geograaf, een planoloog, een revalidatiedeskundige en een bewegingswetenschapper werken in Groningen samen om de mobiliteit van mensen met een fysieke beperking in beeld te brengen. Een project waarin ze leren hoe naar individuele mobiliteit te kijken, maar ook hoe (publieke) ruimtes inclusief in te richten.

• Move a Lot
• Ontbossing in de Amazone
• Schaap Sieb en Ruimte voor de Rivier
• Waterwise
• Aan de slag met afval
• Woeste Wereld: overleven in noodsituaties
• Lesmateriaal over vluchtelingen