Op 1 juli jl. vierde de Communistische Partij van China (CPC) haar 100-jarig bestaan. Eerder in het jaar had het Nationale Volkscongres twee belangrijke plannen aangenomen: het 14e Vijfjarenplan (2021-2025) en de Ontwikkelingsvisie 2035. Zij vormen de opmaat voor realisering van de doelstelling van de CPC voor nóg een centennial: het 100-jarig bestaan van de Volksrepubliek in 2049. Die doelstelling is niet minder dan ‘het vestigen van China als een rijke, sterke, democratische, beschaafde, harmonieuze, moderne socialistische wereldmacht’. Dit is het eindstadium van president Xi Jinpings Chinese Droom.

Bij deze China-special van Geografie oktober 2021 een selectie van boeken door de hoofdauteurs, tevens grote China-kenners. 

Onder het 14e Vijfjarenplan zal de transformatie van China als ‘fabriek van de wereld’ naar technologie- en innovatiegrootmacht krachtig worden voortgezet. In de vooraanstaande metropolen komt de hightech-droom al tot uitdrukking in allerlei nieuwe stadsvormen. De ontwikkelingen en plannen zijn indrukwekkend, maar er zijn ook schaduwkanten.

Binnenlandse consumptie moet de komende jaren fors gaan bijdragen aan China’s economische groei. Het beeld van de volksrepubliek als consumptiemaatschappij heeft al postgevat. Maar klopt dat wel? De perspectieven zijn niet gunstig en frustraties bij de sterk gegroeide middenklasse kunnen politieke repercussies hebben.

Na tien jaar leiderschap hebben president Hu Jintao en premier Wen Jiabao

afgelopen november, tijdens het 18e Congres van de Chinese Communistische

Partij, plaatsgemaakt voor Xi Jinping en Li Keqiang. Zullen de nieuwe leiders

breken met de binnenlandse ontwikkelingskoers en de internationale positionering van China, of kiezen voor consolidatie en continuïteit? Geografie

maakt de balans op van China’s ontwikkeling in de afgelopen decennia.

We kennen China vooral als maakland. Die fase lijkt het nu weer achter zich te laten: de ontwikkeling naar een kennis- en innovatieland staat hoog op de agenda in Beijing. Daarbij leunt het land vooralsnog sterk op buitenlandse ondernemingen.

Sinds 2005 ontstaan in China’s grote steden allerlei creatieve clusters. Ze staan ver af van de creatieve vrijplaatsen die zich vaak spontaan ontwikkelen in westerse steden. In China zijn de clusters aangezwengeld door de overheid en steeds meer ook door particuliere ondernemers, gericht op de ontwikkeling van een nieuwe, niet-industriële economie.

China is de tweede grootste economie ter wereld, na de Verenigde Staten. Het heeft de afgelopen decennia een eigen pad gevolgd, geworteld in de geschiedenis en het specifieke normen- en waardenstelsel van politiek en samenleving. Met andere accenten in het ontwikkelingsmodel en -patroon probeert China sinds kort scheefgroei tegen te gaan en het economische succes te bestendigen. De nagestreefde harmonieuze samenleving laat echter nog even op zich wachten.