Hoogwaterveiligheid

Na Ruimte voor de Rivier en Maaswerken is er sinds 2014 het Hoogwaterbeschermingsprogramma (HWBP). Daarin werken 21 waterschappen en Rijkswaterstaat samen aan de grootste dijkversterkingsoperatie sinds de Deltawerken. Tot 2050 versterken zij ruim 1500 kilometer aan dijken, en 400 sluizen en gemalen om overstromingen in Nederland te voorkomen. Waterveiligheid anno 2023 is puzzelen en maatwerk.

In de herziene eindtermen vwo van het examenprogramma staat dat eigenlijk alle plaatbeweging te verklaren is door ridge push en slab pull. Mantelconvectie heeft als verklaring afgedaan (zie ook Geografie maart en april 2021).  Waarom staat mantelconvectie (als ‘convectiestromen’) dan toch óók genoemd?

Door stedenbouwkundige ontwikkelingen in Rotterdam veranderde het stratenplan in de 19e eeuw voortdurend. Hierdoor nam de vraag naar nieuwe plattegronden toe. Dit plan van Rotterdam uit 1873 is een van de vele commercieel uitgegeven stadskaarten uit die tijd. Details op de kaart vertellen over de stad en zijn ontwikkeling.

Premier Rutte noemde de Nederlandse excuses over het slavernijverleden op 19 december ‘een eerste stap’. De volgende is werken aan meer bewustwording van dat schuldige verleden, ongelijkheid, racisme en de hedendaagse doorwerking ervan. Om te beginnen in het onderwijs – bij alle vakken en zeker bij aardrijkskunde. David Lambert, emeritus hoogleraar Geography Education aan het University College London, pleit voor een betere ‘raciale geletterdheid’ in ons aardrijkskundeonderwijs: het vermogen te doorgronden hoe ras en racisme tot op de dag van vandaag doorwerken in de samenleving én bij aardrijkskunde.

Gedachtegoed Jan Hinderink (†)

De analyses in het veel geciteerde Agricultural Commercialization and Government Policy in Africa van de op 10 december jl. overleden Jan Hinderink en collega-geograaf Jan Sterkenburg blijken na 37 jaar nog steeds valide. Maar een heruitgave als e-book volstaat niet. Nieuwe ontwikkelingen in de afgelopen veertig jaar roepen om een vervolg. Er zijn genoeg Afrikaanse wetenschappers om de pen over te nemen.  

Slums, favela’s, shanty towns, kampungs, bidonvilles, informal settlements, sloppenwijken of hoe ze wereldwijd ook heten, stellen stadsbesturen voor dilemma’s. De ongeplande nederzettingen hebben een bufferfunctie, maar vormen ook een ‘schandvlek’, waar mensen in zeer gebrekkige omstandigheden leven. Welke aanpak komt de bewoners ten goede? 

Voor de oudere tv-kijkers heeft ‘Taos, New Mexico’ wellicht nog een bekende klank. Tussen 1970 en 1977 (en vele herhalingen daarna) speelde acteur Dennis Weaver immers de hoofdrol in de serie McCloud, over de gelijknamige politieman uit Taos New Mexico, die meehielp bij de misdaadbestrijding in New York City. Uiteraard gezeten op een paard, met cowboyhoed en dito laarzen. Het huidige Taos ligt zo’n 80 km ten noorden van New Mexico’s hoofdstad Santa Fe, telt ongeveer 6000 inwoners en vormt het administratieve en verzorgende centrum van Taos County, met zo’n 35.000 inwoners en een bevolkingsdichtheid minder dan 1 persoon/km2.

Terugschrijdende erosie

Als kind speelde ik graag aan het strand. Het leukst was dat bij laagwater: de zee had zich teruggetrokken, maar het zand was nog nat. Ideaal om ‘waterwerken’ uit te voeren. Bijna altijd stroomde er vanuit plaatselijke ondiepten water naar zee. Het strand was daar net een waterloopkundig laboratorium. Mijn eerste kennismaking met het voortdurend veranderen van de stroming en… terugschrijdende erosie.

De kaart en het territorium

Vorige zomer liep een conflict tussen de gemeente Tel Aviv-Jaffa en de Israëlische regering hoog op. Inzet was een kaart van Israël die de gemeente had laten maken en in alle scholen van de stad had laten ophangen. Daarop stond de grens afgebeeld tussen het Israëlische territorium en de Palestijnse gebieden op de Westelijke Jordaanoever. En dat mag niet.

Sicilië is een stapsteen in de migratie van Afrika naar Noord-Europa. In het kader van een veldpracticum van de eerstegraads lerarenopleiding aardrijkskunde van Fontys Hogescholen gingen wij in mei 2022 naar de steden Catania en Siracuse, op zoek naar verhalen van migranten. Er waren verrassende ontmoetingen.