Magellaan ontdekt doorvaart via Amerika (1520)

Het is een van de belangrijkste reizen ooit gemaakt: de zoektocht naar een westelijke doorvaart van Europa naar Azië. Vijfhonderd jaar terug vaart Ferdinand Magellaan met een vloot van 5 schepen en 264 bemanningsleden op de Atlantische Oceaan. Ze zijn vanuit Sevilla op weg naar de Specerij Eilanden in Azië. Niet via de zuidelijke punt van Afrika, maar via Zuid-Amerika, langs een nog onbekende route.

Nieuwe lente of herhaling van zetten?

‘De mensen van Wit-Rusland moeten in alle vrijheid zelf hun eigen toekomst kunnen bepalen. Ze zijn geen pionnen op het schaakbord van een ander’, zei Ursula von der Leyen in haar State of the Union-toespraak op 16 september 2020. Mooie woorden van de voorzitter van de Europese Commissie, maar hoeveel ruimte is er? En wat wil de bevolking in het land zelf daarmee?

Franse aardrijkskundeleraren in de frontlinie

De onthoofding van Samuel Paty in Conflans-Saint-Honorine maakte nogmaals zichtbaar wat iedereen weet in Frankrijk. Leraren, in het bijzonder leraren aardrijkskunde, geschiedenis en burgerschap, staan in de frontlinie in de strijd voor de laïcité en tegen onverdraagzaamheid en radicaal islamisme.

Bij het Waddengebied denken we meestal aan de Nederlandse Waddeneilanden en de Waddenzee. Maar het strekt zich uit tot in Denemarken en omvat ook de kleistreken op het vasteland.

Geologisch gezien is de Waddenzee een jong verschijnsel. Bovendien zijn geologische processen er nog volop in werking – een van de redenen waarom het Waddengebied Unesco Werelderfgoed is. De huidige Waddenzee is een momentopname in een continue geologische ontwikkeling, met steeds meer invloed van de mens.

De westelijke Waddenzee lijkt meer op een open zee dan het oostelijke deel. Acht eeuwen geleden bestond deze echter nog grotendeels uit (veen)land. In de 12e en 13e eeuw viel dat door klimaatverandering en menselijke ingrepen ten prooi aan het water.

Elk voor- en najaar vullen de wadplaten tussen Esbjerg en Den Helder zich met honderdduizenden rosse grutto’s, kanoeten en andere steltlopers. Een groot deel komt uit de Arctische toendra, van Canada tot Siberië, en tankt hier bij op de lange trektocht naar en van Afrika. De Waddenzee is ook belangrijk als doortrek-, overwinterings- en broedgebied.

Interview met Pier Vellinga en Ad van der Spek

De Waddenzee is een zeldzaam en kwetsbaar ecosysteem. Dat zou kunnen verdrinken door zeespiegelstijging en bodemdaling. Tenzij het ‘meegroeit’. Dat kan alleen bij voldoende sediment en transportcapaciteit. Hoe kijken twee experts aan tegen de toekomst van de Waddenzee?

De vaargeul tussen Holwerd en Nes op Ameland slibt dicht. Blijven baggeren om deze breed en diep genoeg te houden is eigenlijk niet meer te doen. Rijk, provincie en gemeenten beraden zich op een meer structurele oplossing. Er zijn drie opties, waaronder zelfs een tunnel.

Begin januari 2019 verliest het containerschip MSC Zoe even ten noorden van de Waddeneilanden een groot aantal containers, mogelijk met forse milieuschade voor de Waddenzee. Er is nu onderzoek gaande om vast te stellen hoe groot die schade is. Geen eenvoudige opgave.