Northern Metropolis

Op de valreep voor de verkiezingen in juni dit jaar presenteert Chief Executive Carrie Lam een plan voor een IT-hub aan de noordelijke rafelrand van Hongkong, waar wetlands en natuurparken afwisselen met new towns, autokerkhoven en containeropslag. Carrie Lam zal vrijwel zeker niet herkozen worden. Waarom kwam ze dan toch met deze radicale koerswijziging?

Op 1 juli jl. vierde de Communistische Partij van China (CPC) haar 100-jarig bestaan. Eerder in het jaar had het Nationale Volkscongres twee belangrijke plannen aangenomen: het 14e Vijfjarenplan (2021-2025) en de Ontwikkelingsvisie 2035. Zij vormen de opmaat voor realisering van de doelstelling van de CPC voor nóg een centennial: het 100-jarig bestaan van de Volksrepubliek in 2049. Die doelstelling is niet minder dan ‘het vestigen van China als een rijke, sterke, democratische, beschaafde, harmonieuze, moderne socialistische wereldmacht’. Dit is het eindstadium van president Xi Jinpings Chinese Droom.

Onder het 14e Vijfjarenplan zal de transformatie van China als ‘fabriek van de wereld’ naar technologie- en innovatiegrootmacht krachtig worden voortgezet. In de vooraanstaande metropolen komt de hightech-droom al tot uitdrukking in allerlei nieuwe stadsvormen. De ontwikkelingen en plannen zijn indrukwekkend, maar er zijn ook schaduwkanten.

De ondertitel van het vigerende masterplan luidt ‘Streven naar een excellente wereldstad’. Shanghai wil concurreren met andere wereldsteden zoals New York, Londen, Singapore en Tokio op het gebied van economie, uitstraling, kwaliteit van leven, duurzaamheid en inclusiviteit. Hoe staat de metropool er momenteel voor?

Binnenlandse consumptie moet de komende jaren fors gaan bijdragen aan China’s economische groei. Het beeld van de volksrepubliek als consumptiemaatschappij heeft al postgevat. Maar klopt dat wel? De perspectieven zijn niet gunstig en frustraties bij de sterk gegroeide middenklasse kunnen politieke repercussies hebben.

Online shopping is nergens zo populair als in China. De digitale wereld dringt nu ook door tot gewone winkels en dat zorgt voor een geheel nieuwe winkelervaring. China’s New Retail trekt wereldwijd aandacht en krijgt overal navolging.

De rurale problematiek staat al jaren hoog op de agenda van de Chinese overheid en de Communistische Partij.  In 2018 lanceerde Xi Jinping een nieuw, veelomvattend plan voor rurale revitalisering. Het vormt onderdeel van een scenario om heel China te ontwikkelen tot een moderne, welvarende samenleving in 2049, als de volksrepubliek 100 jaar bestaat.

Sommige waarnemers hebben de snelle opkomst van Taobao-dorpen, die drijven op e-commerce, al betiteld als een revolutie in de rurale ontwikkeling. Maar op het echte platteland kom je ze nauwelijks tegen en het gaat veelal om (handel in) technisch laag- tot middelwaardige producten.

In China worden meer bomen geplant dan in de hele rest van de wereld, maar kan dat een klimaatcatastrofe afwenden? De grootschalige bebossingsprojecten roepen hevige kritiek op in het Westen. Toch zal de Chinese aanpak de toekomst van ons mondiale milieu bepalen.

De Western Development Strategy, met mega-investeringen in het westen van China, voldoet tot nu toe niet aan de verwachtingen. Een belangrijke pijler van Xi’s Chinese Droom is het Belt and Road Initiative. De realisering lijkt een lastige opgave met vele voetangels en -klemmen. De etnische kwestie is er één van.