Laarder Wasmeren en Eem

In het vorige traject van ‘de lijn’ kwam het zichtbare deel van glaciaal Nederland al in beeld. We beklommen de Utrechtse Heuvelrug tot een hoogte van wel bijna 25 m boven NAP. Ten oosten van Hilversum gaat het weer omlaag naar het glaciale bekken van de Eemvallei. Maar hier is het nog steeds het zandlandschap. Het gebied rondom de Laarder Wasmeren heeft alle kenmerken die passen bij de heide, schapen en plaggen van het landbouwsysteem van de zandgronden. De boeren hebben het landschap uitstekend gelezen en hun werkwijze daarop aangepast. Daarmee hebben ze het landschap wel sterk naar hun hand gezet. De akkertjes van Laren, Baarn en Soest lagen niet te hoog en niet te laag, dus niet te droog en niet te nat. Maar bemesting was wel een vereist, dus deden de boeren er alles aan om voedingstoffen en mineralen vanuit een groot gebied op de akkertjes te krijgen. Daar hielpen de schapen bij door te grazen en te poepen. De poep in de potstal werd afgedekt met bosstrooisel en toen de bossen waren veranderd in heide, afgedekt met heideplaggen. Via de potstalmest kwamen de voedingstoffen en mineralen van een wel tien keer zo groot gebied op de akkertjes. De schapen leverden ook nog wol en daarom was het belangrijk de dieren te wassen Dat gebeurde in de Laarder Wasmeren. Hetzelfde gebied is later ook gebruikt als vloeiveld voor de rioolwaterzuivering en omliggende industrie. Inmiddels is de grond gesaneerd. Tijdens die werkzaamheden ontdekten fysisch geografen dat de stuifzanden rondom de Laarder Wasmeren ook al actief waren voordat de middeleeuwse boeren begonnen met begrazen en plaggen. Begraven bodems in het stuifzand bleken veel ouder dan gedacht.