Belt een journalist van de krant me over een publicatie in het toonaangevende blad Nature en een ronkend persbericht dat iets beweert over ‘nieuw begrip in hoe platen uit elkaar bewegen’! Er is alleen wat plek op pagina 2 van de krant en het is dus vooral zaak de grote lijnen juist op papier te krijgen. Ruimte voor details ontbreekt. Dat maakt het lastig in de krant uit te leggen wat er nou zo aardig en nieuw is aan de gegevens en interpretatie in de publicatie in Nature. Die ruimte is er wel in Geografie. Dus, daar gaan we.

Historische kaarten vullen satellietbeelden aan

In 2018 startte een Nederlands-Surinaams onderzoek naar veranderingen in de mangrovekust van Suriname. Die beschermt het achterland vanouds tegen overstromingen, maar staat nu onder druk. Met satellietgegevens zijn de veranderingen in de kustlijn van de laatste dertig jaar te achterhalen. Historische kaarten helpen om langjarige trends in beeld te brengen.

De alledaagse omgeving als plaats waar je telt [2]

Ruim tweehonderd basisschoolleerlingen tekenden een kaart van een plek in hun directe omgeving die ze belangrijk vinden (zie Geografie november/december). Met veertien kinderen gingen we daarover in gesprek. Ook liepen alle leerlingen in groepjes door de buurt, maakten foto’s en deden suggesties voor verbeteringen. Stap 2 in een onderzoek om ze met meer kennis, kunde en gevoel van verantwoordelijkheid te betrekken bij de eigen omgeving.

Volgens de Nationale Omgevingsvisie van minister Ollongren moeten er tot 2030 in Nederland een miljoen woningen bij komen. Zonder verdichting kan dat niet. Is dit wel te combineren met leefbaarheid? Amsterdam ziet volop mogelijkheden.

Langs de oostrand van Nederland weet je soms niet of je per ongeluk de grens al bent overgestoken. Babberich, Belfeld, Kotten en Bruchterveld zijn maar een paar voorbeelden van namen die je doen denken dat je in Duitsland bent. Een ander mooi voorbeeld is Siebengewald, verstopt achter de Maasduinen in het noorden van Limburg. Van oorsprong onderdeel van Gelre maar sinds het einde van de middeleeuwen behorend tot het graafschap Kleve. Door uitruil van land na de Franse Tijd (1817) is Siebengewald definitief onderdeel geworden van Nederland. Mijn verhaal gaat echter over een oud, aanpalend buurtschap dat elke fysisch geograaf wel kent, maar dat niet meer terug te vinden is op de kaart. Een straatnaam in het dorp Siebengewald is enkel wat rest.

Op platte wereldkaarten is altijd ergens vervorming te zien ten opzichte van hoe de ronde aarde daadwerkelijk is. Iets wat rond is plat weergeven is nou eenmaal lastig. Zo weten we van de Mercatorprojectie dat de Noord- en Zuidpoolgebieden niet realistisch worden weergegeven. Drie kaartenexperts hebben een nieuwe poging gewaagd: ze ontworpen een een dubbelzijdige, platte en cirkelvormige wereldkaart. Het zou de meest nauwkeurige, platte kaart ooit gemaakt zijn. Oordeel zelf.

De nieuwe Geografie is uit! 

Woestijnstad als fata morgana | Egyptes nieuwe hoofdstad | De koude adem van Canadese media | De verdichte stad | Geopolitiek en irrigatie in de Fergana-vallei | Surinames kustlijndynamiek in kaart | Nieuw concept in de plaattektoniek? | De Noordpool volgens Mercator en Hondius

Wie op de KNAG Onderwijsdag van 2019 was zal hem direct herkennen: de enthousiaste paleontoloog Jan Smit die de zaal muisstil kreeg tijdens zijn lezing over het uitsterven van dinosauriërs. Gisteren mocht Smit bij de NOS uitleggen hoe in Mexico het laatste puzzelstukje in de zoektocht naar de meteorietinslag, die het einde van het dinosaurussentijdperk betekende, werd gevonden.

Begrippen als transitie, circulaire economie en duurzaamheid komen steeds meer voor in toekomstvisies en strategieën van overheid en bedrijfsleven. Maar welke perspectieven op transitiedenken zijn er? Hoe kun je er in de praktijk naar handelen? Het white paper van kenniscentrum Het Groene Brein en wetenschappelijke partners moet houvast bieden voor duurzame vernieuwers.