Voor veel aardrijkskundedocenten en -lerarenopleiders is het Verenigd Koninkrijk hét land om nieuwe ideeën op te doen. Welke gevolgen heeft Brexit voor het aardrijkskundeonderwijs daar? We vroegen het Britse collega’s.  

In de laatste zeven jaar kende de Tour de France zes keer een winnaar uit Groot-Brittannië. Toch roept het land niet meteen de associatie met fietsen op. De vraag lijkt dan ook gerechtvaardigd of je daar goed kunt fietsen. Op die vraag zijn twee antwoorden mogelijk: nee, want het is er levensgevaarlijk; ja, want het is er schitterend. 

‘Groot-Brittannië verandert in Klein-Brittannië’, kopte de Volkskrant in augustus 2015. Ruim 1700 kilometer kustlijn, op een totaal van 4500, wordt bedreigd door de zee, en de overheid besloot de natuur haar gang te laten gaan. Dat levert niet alleen voor geografen indrukwekkende kusten op. 

Uitzicht vanaf een heuveltop over glooiende weiden gescheiden door heggen, hier en daar een boompartij en in de verte leigrijze rijtjeshuizen. Het is een iconisch beeld waarvan je meteen weet: dit is ergens in Groot-Brittannië. Of Britse steden mooi zijn, is een kwestie van smaak, maar de eilanders weten wel hoe ze de scheiding tussen stad en land moeten bewaren.

Het Brexit-referendum heeft bepaald dat het Verenigd Koninkrijk de EU zal verlaten. Schotland stemde tegen. De SNP, de grootste partij van Schotland, heeft dit aangegrepen als een tweede kans voor onafhankelijkheid. Draait het daar inderdaad op uit? 

In heel Europa wonen Britten die door de aankomende Brexit worden getroffen, maar veel Britse Brusselaars zijn extra de dupe: ze wonen niet alleen in de EU, maar werken er ook voor. Alleen al bij de Europese Commissie zijn 1226 Britten in dienst. Bij andere EU-instellingen zouden er zeker 800 werken. EU-ambtenaren moeten bij hun indiensttreding EU-burgers zijn. Een andere regel stelt dat wie zijn EU-nationaliteit niet meer heeft, ontslagen moet worden. Binnen de EU gaan er stemmen op om dit te interpreteren als ‘ontslagen kan worden’, wat de deur toch weer op een kier zet voor de Britse EU-ambtenaren. De Brexit raakt niet alleen de ambtenarij. Van de EU gaat een sterk agglomeratie-effect uit, om een economisch-geografisch begrip te gebruiken.

Hoewel de Brexit-procedure gestaag vordert, is de economische situatie in Groot-Brittannië nog niet catastrofaal. Maar sommigen zien de eerste tekenen: de huizenprijzen zijn aan het zakken in delen van Londen. Wat is het verhaal daarachter? 

Terwijl Londen, Schotland en Noord-Ierland in meerderheid tegen stemden, waren de Welsh merendeels vóór de Brexit. Maar ook hier was de verdeeldheid groot. 

Verdwenen, maar niet vergeten 

De Britse houding tegenover de EU is moeilijk te doorgronden voor andere Europeanen. Meteen bij toetreding in 1973 eisten de Britten allerlei uitzonderingen en ook in de Brexit-onderhandelingen lijken ze hun hand te overspelen. Anders dan op het continent leeft bij de eilanders de herinnering aan het Britse Rijk.