Het Erie Canal, de verbinding tussen de Atlantische Oceaan en de Grote Meren via New York en de rivier de Hudson, kwam gereed in 1825. Met een lengte van 584 kilometer en 35 sluiscomplexen was het een groots project dat in slechts 8 jaar werd gerealiseerd. Het Eriekanaal halveerde de transportkosten van de Grote Meren naar New York en was lange tijd bijzonder succesvol, zowel voor de haven van New York, als voor de economische ontwikkeling van het noordelijke deel van de staat New York én de zuidelijke kuststroken van het Ontario-, Erie- en Michiganmeer. 

In 1764 stichtten de Fransen op een gunstige plek aan de Mississippi en dicht bij de monding van de Missouri-rivier Saint Louis. De stad zou lange tijd een belangrijke rol spelen in de pelshandel. De Frans-Amerikaanse bezittingen tussen de Grote Meren en New Orleans lagen aanvankelijk ver van de Britse koloniën aan de Oostkust. Na de succesvolle doorkruising van de Appalachen (zoals bij Cumberland Gap, zie Geografie april 2019), schoof het ‘Britse’ kolonisatiefront snel op in westelijke richting en werden de latere staten Alabama, Indiana, Iowa, Kentucky, Mississippi, Ohio en Tennessee bezet. Gaandeweg beseften de Fransen dat hun posities in het centrale deel van Noord-Amerika uiteindelijk onhoudbaar zouden zijn. Toen Napoleon, die geld nodig had voor de oorlogsvoering in Europa, in 1803 de Franse bezittingen te koop aanbood, gingen de Verenigde Staten van Amerika daar direct op in. Door de aankoop – later bekend als de Louisiana Purchase – zou het territorium van de VS zelfs verdubbelen. 

In de 17e eeuw ontstond aan de oostkust van Amerika, tussen het huidige New Hampshire en South Carolina, een strook van Britse koloniën, opgebouwd uit losse Britse gebiedjes. Deze ontwikkelde zich tot een bloeiende zone, met een snelle bevolkingsgroei en dito verstedelijking. Daarnaast bleef er een grote vraag naar nieuwe landbouwgronden voor de kolonisten, vooral door de toenemende immigratie. Vandaar dat de grens van het ‘Britse gebied’ vanuit de kuststrook opschoof naar de voetheuvels aan de oostkant van de Appalachen. Daar hield het op: de bergen vormden een onoverkomelijke barrière en erachter heersten de Fransen en de Cherokees en Shawnees met wie zij zich hadden geassocieerd. De French and Indian War (1754- 1763) maakte daar een einde aan en verdreef de inheemse volkeren naar verder weggelegen gebieden in het westen, shoving the Indians out of the way, zoals dat heette.

In de Amerikaanse Onafhankelijkheidsverklaring (1776) bleven twee zaken onbesproken: de rol van de federale overheid in de deelstaten, en de positie van de slavenhouders en de (ex-)slaven. Beide kwesties leidden in de nieuwe natie tot grote spanningen tussen Noord en Zuid.  

Tijdens een woelige periode met allerlei opstanden tegen de Britse Kroon groeide onder de bewoners van de dertien koloniën aan de Amerikaanse oostkust de roep om onafhankelijkheid. Begin juni 1776 zetten ze in Philadelphia, destijds verreweg de grootste stad in Amerika, hun handtekening onder de Declaration of Independence. Daarmee was de losmaking van Groot-Brittannië op papier een feit. In werkelijkheid was de afscheiding van de dertien Amerikaanse gewesten nog in volle gang. De American Revolutionary War zou nog ruim zeven jaar duren.

Plaatsen van herinnering in de VS [1]

Deze nieuwe, tweemaandelijkse rubriek zoomt in op locaties die het verleden van de Verenigde Staten levend en levendig houden. We starten bij de Britse kolonisten in Jamestown, Virginia.

De Arabische Golfregio profileert zich steeds duidelijker op het wereldtoneel. Deze special van Geografie gaat over Oman. 

Omans oases hebben de transitie naar een stedelijke samenleving tot nu toe redelijk doorstaan. Het eeuwenoude systeem van waterverdeling, de falaj, en de bijbehorende gemeenschapsorganisatie hebben daarin een wezenlijke rol gespeeld. Leegloop en verdringing nopen echter tot nieuwe maatregelen om dit bijzondere agrarisch erfgoed te behouden.

In het juni- en decembernummer besteedde Geografie uitgebreid aandacht aan de afzonderlijke BRIC-landen, Brazilië, Rusland, India en vooral China. Otto Verkoren sluit af met een beschouwing over de hiërarchie van de ‘opkomende markten’, waaronder de BRIC(S), en hun groeipotentieel in (financieel-)economisch en politiek opzicht.

In een veranderende wereld zijn steeds nieuwe economieën in opkomst. Nog vormen de VS de belangrijkste economische macht, maar Japan is haar tweede plaats inmiddels kwijtgeraakt. Dit nummer van Geografie toont de ontwikkelingen in een aantal van de aanstormende economische machten: de BRIC’s.