Hypothetische kaarten

Bij oude kaarten moet je er altijd rekening mee houden dat waarneming en fantasie vermengd zijn. Fantasie is misschien niet het goede woord. Cartografen hadden een hekel aan lege plekken op een kaart – de horror vacui – en vulden de onbekende gebieden met landen die soms gebaseerd waren op een enkele waarneming (waarvan we nu weten dat die vaak onbetrouwbaar waren), maar ook heel vaak stoelde op een hypothese. Een bekend voorbeeld van zo’n hypothetisch land is de grote landmassa die vanaf de 16e eeuw in het zuidpoolgebied getekend werd. De hypothese stoelt mogelijk op de aanname dat de aarde uit evenwicht zou zijn als er ten het zuiden en ten noorden van de evenaar geen gelijke landmassa zou zijn. Minder bekend is dat er ook in het noordpoolgebied hypothetische landen getekend zijn.

De lokroep van de woestijn

Al bijna een halve eeuw bouwt Egypte nieuwe steden in de woestijn om Cairo en het Nijldal te ontlasten. In 2015 kondigde president Sisi het meest ambitieuze project tot nu toe aan: een nieuwe hoofdstad op 60 kilometer van de metropool. Het regime trekt weinig lering uit de mislukkingen van eerdere new towns. De lokroep van de woestijn is onweerstaanbaar.

Ik woon in een zogeheten ‘jaren 30-wijk’, de Vruchtenbuurt in Den Haag. Als je oppervlakkig kijkt, zie je daar vooral eengezinswoningen met een erker, een tuin en oranjerode dakpannen. Een brave, rustige en afgaand op de idiote vraagprijzen populaire woonbuurt. Gewild, maar niet wild. Zelfs een beetje saai.

Op platte wereldkaarten is altijd ergens vervorming te zien ten opzichte van hoe de ronde aarde daadwerkelijk is. Iets wat rond is plat weergeven is nou eenmaal lastig. Zo weten we van de Mercatorprojectie dat de Noord- en Zuidpoolgebieden niet realistisch worden weergegeven. Drie kaartenexperts hebben een nieuwe poging gewaagd: ze ontworpen een een dubbelzijdige, platte en cirkelvormige wereldkaart. Het zou de meest nauwkeurige, platte kaart ooit gemaakt zijn. Oordeel zelf.

De nieuwe Geografie is uit! 

Woestijnstad als fata morgana | Egyptes nieuwe hoofdstad | De koude adem van Canadese media | De verdichte stad | Geopolitiek en irrigatie in de Fergana-vallei | Surinames kustlijndynamiek in kaart | Nieuw concept in de plaattektoniek? | De Noordpool volgens Mercator en Hondius

Wie op de KNAG Onderwijsdag van 2019 was zal hem direct herkennen: de enthousiaste paleontoloog Jan Smit die de zaal muisstil kreeg tijdens zijn lezing over het uitsterven van dinosauriërs. Gisteren mocht Smit bij de NOS uitleggen hoe in Mexico het laatste puzzelstukje in de zoektocht naar de meteorietinslag, die het einde van het dinosaurussentijdperk betekende, werd gevonden.

Begrippen als transitie, circulaire economie en duurzaamheid komen steeds meer voor in toekomstvisies en strategieën van overheid en bedrijfsleven. Maar welke perspectieven op transitiedenken zijn er? Hoe kun je er in de praktijk naar handelen? Het white paper van kenniscentrum Het Groene Brein en wetenschappelijke partners moet houvast bieden voor duurzame vernieuwers.

Ruim de helft van al het afvalwater in de wereld wordt gezuiverd (52 procent). Goed nieuws voor de menselijke gezondheid en milieu, want eerder werd dat op slechts 20 procent geschat. Maar, stellen de wetenschappers van de Universiteit Utrecht en de United Nations University, in arme landen vindt nog weinig waterzuivering plaats. De uitdaging is daar op creatieve manieren afvalwater te gaan hergebruiken.

Toenemende armoede en honger

De eerste coronagolf heeft in lage en middeninkomenslanden gezorgd voor een enorme economische achteruitgang en malaise. De vele huishoudens in steden en op het platteland die afhankelijk zijn van de kwetsbare informele economie hebben te kampen met toenemende armoede en honger. Dit blijkt uit een groot onderzoek in negen landen in Afrika, Azië en Latijns-Amerika.