Op vrijdag 20 september heeft vakdidacticus Fer Hooghuis afscheid genomen van de Radboud Docenten Academie. Middels een mini-symposium vroeg Fer aandacht voor de kloof tussen recente ontwikkelingen in de wetenschap en de inhoud van het onderwijs. Fer stelde zich openlijk de vraag op welke wijze we ervoor kunnen zorgen dat nieuwe kennis en inzichten zich sneller vertalen naar inhouden van het voortgezet onderwijs. Hieronder een beknopte omschrijving van de middag.

Het onderwerp ‘voorzieningen’ biedt allerlei mogelijkheden om leerlingen onderzoek te laten doen en daarbij GIS te gebruiken. Zo doen ze vaardigheden op in onderzoek, geografisch denken en werken met ICT. Om te beginnen: twee veldwerkopdrachten met GIS.

Leren met GIS begint langzaamaan zijn weg in scholen te vinden. Er zijn kant-en-klaar-modules en veel toepassingen zijn intuïtief, maar wil je als docent ook zelf GIS-opdrachten ontwikkelen, dan vereist dat specifieke kennis. Er zijn GIS-specialisten beschikbaar die je daar graag wegwijs in maken. 

In het aardrijkskundeonderwijs kom je veel kaarten tegen. Ze helpen de wereld te verklaren. Maar een kaart zegt pas echt iets als je die in een context kunt plaatsen. Storymaps bieden die mogelijkheid. Docenten én leerlingen kunnen ze maken.

Twee verdiepende opdrachten

Het karteren van winkels en analyseren van de kaarten zoals in de veldwerkopdrachten op biedt interessante inzichten, maar levert ook vragen op. Om die te beantwoorden moet je verder inzoomen en bijvoorbeeld kijken naar de herkomst en kenmerken van de bezoekers. Daarom hier twee verdiepende opdrachten. 

Het gebruik van Geo-ICT in de klas neemt toe, geholpen door snellere computers en internetverbindingen op school, en een groeiend aanbod van (gratis) applicaties en lesmaterialen. GIS is nu ook beter ingebed in de nieuwe curricula voor havo en vwo. Aardrijkskundeonderwijs met GIS draagt zo bij aan de digitale geletterdheid van jongeren én de verwerving van ‘krachtige kennis’.  

Een PO met veldwerk en GIS

Tjeerd Roosjen van het Baudartius College in Zutphen voert ieder jaar een uitgebreide praktische opdracht uit met zijn bovenbouwklas rond de centrale vraag: Welke factoren verklaren de verschillen in grootte van verzorgingsgebieden? Hij gebruikt daarbij Excel en QGIS. 

Wat ooit begon als een set Kadasterkaarten voor het onderwijs, groeide uit tot een flinke website: EduGIS. Die biedt nu een breed spectrum aan educatieve toepassingen van digitale ruimtelijke informatie. 

Systematisch denken over relaties in digitale kaarten

Patronen beschrijven en verbanden tussen kenmerken van een gebied herkennen zijn belangrijke kaartvaardigheden. GIS biedt veel mogelijkheden om dit te trainen. Maar hoe zorg je dat leerlingen in de overvloed aan kaartmateriaal systematisch kennis verwerven over het hele vraagstuk met alle relaties?