150 jaar KNAG

In 2023 bestond het KNAG 150 jaar. In dit speciale lustrumjaar zijn verschillende activiteiten georganiseerd.  

In maart 2023 begon het allemaal met de opening van de kaartententoonstelling Open kaart in het Allard Pierson, Amsterdam. Met grote nieuwsgierigheid hebben velen (zo’n 40.000 mensen!) de KNAG kaarten opgezocht die daar onder andere te zien waren. Later die maand kwamen docenten, lerarenopleiders en vak deskundigen daar ook samen voor de studiedag toekomstige examenprogramma's aardrijkskunde. Voorafgaand is er een essaybundel geschreven waarin vakinhoudelijke experts hun visie hebben gegeven op vragen als: Wat zouden jongeren van 15 tot 18 jaar moeten leren bij aardrijkskunde in de komende decennia? Hoe ontwikkelen geografie en samenleving zich en wat betekent dit voor de inhoud van het schoolvak? Zij schreven onder andere over klimaatverandering, het antropoceen (het tijdperk van de mens), natuur, geografieën van jongeren, diversiteit, sociale en ruimtelijke ongelijkheid, migratie, Europa en geopolitiek. Op de studiedag zelf zijn docenten, lerarenopleiders en curriculumdeskundigen met elkaar in gesprek gegaan en ontwierpen zij een inhoudelijk koers. De essaybundel is inmiddels aangevuld met de opbrengsten van de dag, waar een prachtig uitgave is uitgekomen. Deze vormt de input voor de toekomstige curriculumvernieuwingen van de examenprogramma’s vmbo, havo en vwo.

Juni was ook een volle maand. We gingen van start met het lustrumcongres Ruimte voor transitie in TivoliVredenburg, Utrecht met de lange termijn toekomst van de ruimtelijke ordening in Nederland centraal. Zo ook het idee dat water en bodem sturend zouden moeten zijn bij het denken over de ruimtelijke inrichting van Nederland. Ook jonge onderzoekers kwamen aan het woord met hun kijk op de ruimtelijke toekomst. En we sloten het ochtendprogramma af met een presentatie van een onderzoek hoe jongeren de grote toekomst vraagstukken zoals klimaatverandering ervaren en wat zij ervan weten.
In de middag gingen de 170 bezoekers verder in verschillende deelsessies, die ieder een transitie behandelde: klimaatadaptatie, energietransitie, duurzame verstedelijking en natuurinclusieve gebiedsontwikkeling.
Aan het einde van de dag is de ook de special Geografie gepresenteerd, het dubbeldikke nummer van het KNAG-tijdschrift Geografie, waarin de gastredactie inzoomt op 50 jaar veranderde geografie in praktijk, onderzoek en onderwijs. Elke deelnemer ging met een exemplaar naar huis.

De volgende dag gingen we meteen door met het filmfestival Ode aan de aarde, in Kinepolis Jaarbeurs Utrecht, met vier iconische films over de aarde. Later die maand was ook nog voorafgaand aan de jaarlijkse ALV, de lezing Open archief gehouden in het Utrechts Archief, rondom de digitalisering van het KNAG-archief. 

In de tussentijd liep het hele schooljaar ook de Aardrijkskunde filmwedstrijd voor leerlingen van het voortgezet onderwijs. In de zomer heeft de jury de 35 ingezonden filmpjes beoordeeld en zijn daar 5 genomineerden van de categorie onderbouw en 5 genomineerden van de categorie bovenbouw uitgenodigd voor de finaledag begin oktober bij het Museon-Omniversum in Den Haag. Het was een feestelijke dag met rode loper en al. In de categorie bovenbouw won een school uit Zwolle met een film over activiteiten en voorzieningen in de wijk Stadshagen. In de categorie onderbouw won een school uit Den Bosch over droge voeten houden in Hurwenen.  

Een andere activiteit voor leerlingen was de actie jongerenparticipatie in de week van 9 tot 13 oktober. In samenwerking met EduGis, Esri Nederland en het Kadaster is deze actie opgezet om leerlingen gegevens te laten verzamelden over speelplaatsen en hangplekken in de wijk. Met deze data kunnen gemeenten daadwerkelijk actie ondernemen om de leefomgeving voor jongeren te verbeteren. Er deden ruim 2400 leerlingen mee, verspreid over heel Nederland. De actie heeft zelfs het Jeugdjournaal gehaald!  

Zoals elk jaar, maar dit keer extra feestelijk, was de KNAG Onderwijsdag, op 22 november. Het thema was hetzelfde als het gehele lustrumjaar: de wereld in transitie. Op deze dag zijn we dieper ingegaan op de wereldwijde verschuivingen en de rol van aardrijkskunde hierin. Gedurende de dag was er een uitgebreid programma van lezingen, workshops en excursies voor de 1000 deelnemers.

Gedurende het jaar is er ook lesmateriaal ontwikkeld voor middelbare scholen. Door de stagiaires van Esri Nederland over stikstof, hittestress (onderbouw/ bovenbouw) en digitale kaartvaardigheden, maar ook in samenwerking met de Universiteit Utrecht rondom het verbeelden van de lange termijn toekomst.  

Met al deze lustrumactiviteiten heeft het KNAG weer belangrijke geografische thema’s breed onder de aandacht kunnen brengen. 

Op de website kun je alle activiteiten nog eens bekijken: 150jaarknag.nl