Verborgen in de hals van Groot-Brittannië, dicht bij Liverpool, ligt een eiland met de oudste landschappen en gesteenten van heel Europa: Anglesey, in het Welsh Ynys Môn. Het is eigenlijk alleen bekend vanwege de ferry naar Dublin, maar een bezoek meer dan waard.

In de atlas lijken de Britse Eilanden te bestaan uit een groot eiland, met daarop Engeland, Schotland en Wales, Ierland (met onder andere Noord-Ierland) en een reeks kleinere. Maar dit ‘geheel’ is ontstaan uit ver van elkaar gelegen grote en kleinere brokstukken van schuivende continenten in het geologische verleden.

Suriname heeft al decennia problemen met de kustverdediging. De tamelijk smalle, dichtbevolkte kuststrook ligt erg laag. Vanouds woonden de Surinamers op de langgerekte, oost-west lopende ritsen, langgerekte zandruggen. Maar het zeewater rukt op en steeds vaker staat het land blank.

Onderzoek wijst uit dat de evolutie van levensvormen op aarde niet geleidelijk is verlopen. Het leven heeft zich van de ene ramp naar de volgende voortgesleept. Het is eigenlijk een wonder dat er in relatief korte tijd miljoenen soorten konden ontstaan. 

De aarde bestaat ongeveer 4600 miljoen jaar. Er zijn er nog maar enkele plekken waar je de oudste gesteenten aan het oppervlak kunt vinden. De belangstelling daarvoor groeit snel, omdat ze zeldzame ertsen bevatten.

De Maas liet diepe sporen na in de Ardennen, vormde een terrassenlandschap in Zuid-Limburg om na Boxmeer zand en grind af te zetten in het dalende Nederland. Vanaf daar was het de mens die de loop bepaalde. Waar de rivier precies uitmondt, is met de oude en  nieuwe ‘Mazen’ lastig te zeggen.  

Loop je relaxed over een bergpad langs kabbelend water, let je even niet op en plots is de beek verdwenen. Waar is het water gebleven? 

Tienduizend jaar geleden lagen de Alpen onder een dikke laag landijs. De traag stromende ijsmassa heeft bijzondere sporen in het landschap getrokken. Van diepe meren tot bijzondere zwerfstenen.

Opnieuw relevant - 14 februari 2025
Santorini, een populair Grieks toeristeneiland, werd de afgelopen weken getroffen door meerdere aardbevingen: signalen dat een grote vulkaanuitbarsting op komst is? De noodtoestand geldt, duizenden inwoners zijn geëvacueerd, en hulpdiensten staan paraat voor het ergste. In dit artikel uit november 2023 legt fysisch geograaf Hans de Jong het verleden van Santorini met haar vulkaanuitbarstingen uit.

Een van de grootste vulkanen in Europa    

Zuid-Europa telt een aantal actieve vulkanen en het zijn zeker niet de kleinste. De zwaarste uitbarsting die ooit in Europa plaatsvond, is die van de Santorini in Griekenland. Dit gebied is nog steeds vulkanisch actief.

In Europa komen over relatief korte afstanden aanzienlijke hoogteverschillen voor. Als Nederlander heb je dat niet zo in de gaten, maar in Griekenland zijn daar legio voorbeelden van. Dat heeft alles te maken met tektoniek.