Het ‘Westen’ heeft na de Tweede Wereldoorlog gestalte gekregen in een aantal instituties. Drie daarvan – EU, G7 en NAVO – kwamen eind juni achter elkaar bijeen. De oorlog in Oekraïne gooide de  eerder vastgestelde agenda’s overhoop. Hoe moet het Westen omgaan met de rollen van vermeende uitlokker van de Russische invasie, gastheer van een massale stroom vluchtelingen, en militaire en financiële steunverlener?

De geschiedenis van de teruggang van Scandinavisch landijs is in Noord-Duitsland makkelijk te volgen. Met de jongste sporen aan de Oostkust bij Nienhagen.

In 2019 bereikte het inwonertal van Spanje een recordhoogte van 47 miljoen door een sterk positief migratiesaldo. Een jaar later nam de bevolking echter voor het eerst in jaren af vanwege het lage aantal geboorten en de door covid-19 stilgevallen buitenlandse migratie. Het Spaanse binnenland kampt al veel langer met leegloop.

Onderzoek naar regionale ongelijkheid werd lange tijd bemoeilijkt door de gebrekkige en versnipperde gegevens. Er is nu een fantastische datamijn, de Subregional Human Development Index, waaruit wetenschappers, docenten, studenten en scholieren vrijelijk kunnen putten. Zo blijkt de regionale ongelijkheid in het tijdperk van neoliberalisme over de hele linie verminderd – maar niet qua inkomen.    

Op de Spaanse hoogvlakte ligt een 18e-eeuwse trekvaart: het Canal de Castilia. Sinds dertig jaar probeert men het in verval geraakte kanaal om te toveren tot een toeristische attractie. Dit om de ontvolking van het gebied tegen te gaan. Maar de geschiedenis lijkt zich te herhalen; de enorme investeringen komen te laat.

Honderden dorpen in Spanje zijn al decennia verlaten. Gebouwen vervielen tot met bramen overwoekerde ruïnes, en erosie van de verwaarloosde akkers leidt tot het dichtslibben van stuwmeren. Maar er is hoop voor dit Spaanse erfgoed. In sommige gehuchten strijken nieuwe bewoners neer die de huizen herbouwen en de akkers inzaaien.

Midden 17e eeuw bereikte de Amsterdamse productie van grote encyclopedische atlassen een hoogtepunt. Deze bevatten niet alleen kaarten maar ook veel tekst. De uitgevers Johannes Janssonius en Joan Blaeu poogden elkaar de loef af te steken door steeds een grotere atlas te produceren dan de ander. Wat dat betekende voor de kaarten, wordt duidelijk aan de hand van een kaart van het Spaanse platteland.

Hoogopgeleiden leven in Nederland 5 jaar langer, en 15 jaar langer in als goed ervaren gezondheid, dan laagopgeleiden. Ook ruimtelijk is gezondheid ongelijk verdeeld en draagt daarmee bij aan de kloof tussen arm en rijk. Gemeenten gaan voorop in een lokale, integrale aanpak.

Aan de financiële steun die het noodlijdende Griekenland ontving van de EU en het IMF, zijn keiharde voorwaarden verbonden naar neoliberaal recept. Op korte termijn levert de uitverkoop van staatsbedrijven fors geld op. Maar we weten inmiddels allemaal hoe risicovol privatisering van vitaal en strategisch staatsbezit is.

Peilingen in de eerste maanden van de oorlog in Oekraïne lieten scherpe verschillen zien tussen Europese en Russische publieke opinies. Ook binnen Europa waren de meningen verdeeld.