Tijdens de Tweede Wereldoorlog leverden zo’n vierhonderd Duitse militaire geowetenschappers, vooral geologen, een bijdrage aan de Duitse Wehrmacht. Tien van hen werden ingezet in Noord-Afrika, ter ondersteuning van Erwin Rommels Duitse Afrikakorps. Wat deden ze daar precies? En hoe kijken we daar nu tegenaan?

Deze keer geen strikt geologische vraag, maar wel aardwetenschappelijk, over de richting van tropische cyclonen. Die lijkt tegendraads.

In 1873 verscheen een grote kaart van het Javaanse schiereiland Muria (94 x 122 cm), uitgegeven door het Topographisch Bureau in Den Haag. Deze toont een gedetailleerd beeld van de residentie Japara, inclusief de enorme vulkaan en dichtgeslibde zeestraat.

Het lustrumcongres Ruimte voor Transitie op 9 juni draait om vier zeer urgente thema’s die enorme investeringen én nieuwe manieren van denken vereisen. Een vooruitblik in twee delen.

De Harderwijkse stadsmuur is een van de langste nog bestaande wallen van Nederland. Steenoud, maar nog altijd in beweging. Onlangs is zelfs een nieuw stukje gerealiseerd. Maar dan wel met een moderne uitstraling.

Liever dan somberen over het Antropoceen kijkt Tom Wils uit naar het Symbioceen, het tijdperk waarin de mens de aarde niet overhoop haalt voor eigen gewin, maar zijn handelen afstemt op natuurlijke processen en zo een wederkerige, symbiotische relatie opbouwt. De Galápagos-archipel leert dat onconventionele maatregelen, hoe klein ook, soms iets groters mogelijk maken.

Op 6 februari jl. vond een verwoestende aardbeving plaats in Zuidoost-Turkije en Noord-Syrië, met een magnitude van 7.8-8.0. Daarop volgde een tweede beving langs een andere breuk met een kracht van 7.5. Beide met duizenden naschokken. Dat de regio met twee breukzones levensgevaarlijk is, wisten we al. Maar dat de bewegingen zo desastreus zouden uitpakken? Bernd Andeweg legt uit wat daarbij allemaal meespeelde. En dat bevingen écht niet exact te ‘voorspellen’ zijn.

In februari 2022 meldde Fox Weather nog dat het westen van de Verenigde Staten volgens wetenschappers de droogste periode in meer dan 1200 jaar beleefde. En dat dit na 22 droge jaren opnieuw zo zou blijven. Een jaar later ziet het er heel anders uit. Drie weken heftige regen mondden uit in overstromingen, 21 slachtoffers en dikke pakketten sneeuw in de bergen.

Hoogwaterveiligheid

Na Ruimte voor de Rivier en Maaswerken is er sinds 2014 het Hoogwaterbeschermingsprogramma (HWBP). Daarin werken 21 waterschappen en Rijkswaterstaat samen aan de grootste dijkversterkingsoperatie sinds de Deltawerken. Tot 2050 versterken zij ruim 1500 kilometer aan dijken, en 400 sluizen en gemalen om overstromingen in Nederland te voorkomen. Waterveiligheid anno 2023 is puzzelen en maatwerk.

In de herziene eindtermen vwo van het examenprogramma staat dat eigenlijk alle plaatbeweging te verklaren is door ridge push en slab pull. Mantelconvectie heeft als verklaring afgedaan (zie ook Geografie maart en april 2021).  Waarom staat mantelconvectie (als ‘convectiestromen’) dan toch óók genoemd?