Poundbury: goed bedoeld, maar geen stadssfeer

Prins Charles als stadsplanner

Volgens de plannen zou Poundbury, de traditionalistisch vormgegeven voorstad annex buitenwijk van Dorchester in Engeland, dit jaar af moeten zijn. Ben de Pater nam er poolshoogte en verdiepte zich in de idealen van de voormalige Prince of Wales Charles en de New Urbanists. 

Een steenpuist, een ‘monsterlijk karbonkel op het gezicht van een geliefde en elegante vriend’. Zo typeerde de Prince of Wales in 1984 tijdens een toespraak voor het Royal Institute of British Architects (RIBA) de voorgestelde uitbreiding van de National Gallery aan Trafalgar Square in Londen. Het ontwerp deed hem denken aan een gemeentelijke brandweerkazerne. Met zijn toespraak verstoorde prins Charles de feestelijke viering van het 150-jarig bestaan van het RIBA, waarin modernistische architecten en planologen de toon aangaven. De prins wierp zich op als zaakwaarnemer van de ‘gewone mensen’. Want hun gevoelens en wensen ten aanzien van de gebouwde omgeving zouden door modernisten consequent worden genegeerd. Zijn parool: heb respect voor oude gebouwen en stratenpatronen, voor de menselijke schaal, verwerp de niet aan plaatsen gebonden (placeless), universele ontwerpen van Le Corbusier en zijn navolgers en kies voor ‘organische architectuur’, voor een gebouwde omgeving die geworteld is in de lokale omgeving en gemeenschap. In feite zoals Londen erbij lag, gezien vanaf de Theems, voordat glazen en betonnen wolkenkrabbers St. Paul’s Cathedral inkapselden en ‘kleineerden’. Om de parallel te trekken: zoals Utrecht was voordat Hoog Catharijne, de Neudeflat en Overvecht verrezen, Den Haag vóór de Megastores en Amsterdam vóór De Nederlandsche Bank op het Frederiksplein en de uitbreiding van het Stedelijk Museum. Je vraagt je af hoe genadeloos de Engelse prins, tegenwoordig koning Charles, over ‘de Badkuip’ zou oordelen. Daarmee vergeleken was de ontworpen uitbreiding van de National Gallery een wonder van fijnzinnigheid. Ondanks boze reacties uit professionele kring – het oordeel van Charles was dat van een amateur – verdween het ontwerp in de prullenbak.