Aansluitend op het tweeluik over het beheer van de Nederlandse kust in deze Geografie hebben we een inventarisatie gemaakt van leuk lesmateriaal over de kust en overstromingsgevaar.

De Utrechtse vakgroep Fysische Geografie is wereldwijd de beste, volgens het Center for World University Rankings. Het onderzoek naar processen aan het aardoppervlak en wereldwijde watervoorraden is van groot belang, zeker in deze tijd van klimaatverandering en bevolkingsgroei.

De economie van Zeeland draait op landbouw, aquateelt en havenactiviteiten. Buitenlandse concurrentie en klimaatverandering nopen tot een omslag van kwantiteit naar kwaliteit. Met innovatieve projecten als Blueport Zeeland, Biopark Terneuzen en nucleaire technologie werken de Zeeuwen aan een duurzame economische ontwikkeling.

Landschapsontwikkeling stuurt rivierverruiming

Vanwege de klimaatverandering moet de Rijn straks 18.000 m3 water kunnen afvoeren – een vijfde meer dan nu. Rijkswaterstaat wil de rivieren meer ruimte geven door kribben te verlagen, dijken terug te leggen en nevengeulen te graven. De vijftien gemeenten langs de Waal, die tweederde van het Rijnwater afvoert, willen echter niet dat de rivierverruimingsprojecten de ontwikkeling van het (buitendijkse) gebied dicteren. Zij begonnen in 2006 met het project WaalWeelde, een mooi voorbeeld van integrale gebiedsontwikkeling van onderop.

In 1993 en 1995 steeg het waterpeil in de grote rivieren tot verontrustende hoogte. In 1995 was zelfs sprake van een bijna-ramp: een kwart miljoen mensen en één miljoen dieren moesten worden geëvacueerd. Vanwege de klimaatverandering blijft de hoogwaterproblematiek urgent. De overheid werkt aan een duurzame oplossing met Ruimte voor de Rivier.

In de loop van duizenden jaren veranderen rivieren hun koers onder invloed van zeespiegelstijgingen, bodembeweging en klimaatverandering. Maar in de Rijn-Maasdelta werden dergelijke ‘avulsies’ de laatste 8500 jaar ook door het riviersysteem zelf ingegeven.

De dwaze geografie van aardolieverspilling

The Age of Stupid is een indrukwekkend docudrama dat afgelopen jaar veelvuldig werd ingezet in het debat over klimaatverandering om mensen te doordringen van de noodzaak nu maatregelen te nemen. Maar de film gaat in de eerste plaats over de verspilling van aardolie in ons dwaze tijdperk.

Er is geen onderwerp waarover we zo veel praten als het weer – je hebt er immers iedere dag mee te maken. Een ideaal onderwerp dus voor in de aardrijkskundeles en een prima opstap om grotere thema’s als klimaat en klimaatverandering aan te snijden.

Interview met Lotte Jensen, hoogleraar literatuur- en cultuurgeschiedenis

Afgelopen jaar werd de Sint-Elisabethsvloed uitgebreid herdacht. Het is een iconische ramp in de Nederlandse geschiedenis, nu zes eeuwen geleden. Lotte Jensen schreef daarover samen met anderen het boek De grote en vreeselike vloed. De Sint-Elisabethsvloed 1421-2021. Zij leidt het NWO-onderzoeksproject Dealing with disasters. Daarin bestudeert ze de rol van rampen in de vorming van lokale en nationale identiteiten, en welke lessen we kunnen trekken uit rampen in het verleden.

Geen gemakkelijke tijd voor jongeren. Opgehokt. Veel dingen niet kunnen doen. Zelfs niet naar school mogen. Het einde van corona is nog niet in zicht. Hoe moet dat verder? Van nature willen veel jongeren dingen doen. En velen denken ook best goed na. Daar hoef je geen Greta Thunberg of Amanda Gorman voor te zijn. Hoe kunnen we al die energie inzetten in coronatijd? En wat kan aardrijkskunde daarbij bieden? Het tijdschrift J-Reading wijdde een heel nummer aan geografie en corona. Voor leraren die op zoek zijn naar eigentijdse en kritische schoolaardrijkskunde is het nieuwe gratis e-book van John Huckle een aanrader.