Het Nederlandse aardrijkskundeonderwijs heeft een impuls gekregen met de nieuwe eindexamenprogramma’s, waaruit een duidelijk visie op het vak spreekt. Aan de andere kant heeft aardrijkskunde moeten inleveren: het is geen verplicht, maar een keuzevak geworden in de bovenbouw. Twee onderwijsgeografen uit Engeland en Duitsland vertellen over ontwikkelingen in hun land, die ook voor ons interessant kunnen zijn.

Het aardrijkskundeonderwijs kent veel dimensies. Deze Geografie-special gaat in op een aantal interessante ontwikkelingen. Met onderzoeksrapportages, interviews en beschouwingen over AK in het basisonderwijs, vmbo, havo/vwo en de pabo, AK in het buitenland, de vaksectie, schoolboeken, ICT en veldwerk.

Sinds drie jaar kiezen minder leerlingen aardrijkskunde in de bovenbouw havo en vwo. Zo niet op de Katholieke Scholengemeenschap Etten-Leur. In een gesprek met Theo Hoebink en zijn aardrijkskundecollega’s proberen we te achterhalen waarom op deze school wel lukt wat elders zo moeilijk gaat.

De ruimte is geen vaststaand gegeven, maar de uitkomst van maatschappelijke krachten, een sociale constructie. Zo kan de voor genomen sloop van een naoorlogse boerderij op het landgoed van Maxima en Willem-Alexander ineens uitgroeien tot een icoon van de arrogantie van het koninklijk huis. En komen de geplande luxe appartementen er (misschien) toch niet. Een interessant perspectief op ruimte, ook in het aardrijkskundeonderwijs.

Op 12 oktober opende prins Willem Alexander het nieuwe bezoekerscentrum bij het monument voor het NAP in het stadhuis van Amsterdam. Het centrum wil het NAP breder onder de aandacht te brengen. Een tentoonstelling en educatieve programma’s maken een bezoek met de klas zeker de moeite waard.

Finse, Nederlandse en Duitse jongeren hebben een redelijk open houding en zijn geïnteresseerd in de wereld. Maar het eigen belang en dat van hun land gaat vóór dat van een groter geheel. Aardrijkskunde biedt kansen voor discussie en verdieping.

Er valt een korte heftige tropische bui. De regen maakt poppetjes in de plassen. Al snel vormt de straatgoot een brede waterstroom. ‘Oh, dat was niks’, zegt de taxichauffeur een dag later. ‘Vorige week stond een kwart van Paramaribo onder water. In veel straten kon ik niet meer rijden. Het water stond er kniehoog.’

Milieubeschermers en houtkapbedrijven in de Canadese taiga hebben eindelijk de strijdbijl begraven. Op 18 mei sloten ze een megaovereenkomst om 720.000 vierkante kilometer bos – zeventien keer de oppervlakte van Nederland – duurzaam te beheren.

Achter ons zien we in de diepte Skoganvarre aan het blinkende meer liggen. Vóór ons verschijnt over de kam een rendier met haar kalf. Twee tellen later ont vouwt zich een nieuw panorama: de oneffen top van de Vuorje steekt boven de horizon uit. ‘Een berg zoals kinderen in Nederland een berg tekenen, denkt Alfred.’Achter ons zien we in de diepte Skoganvarre aan het blinkende meer liggen. Vóór ons verschijnt over de kam een rendier met haar kalf. Twee tellen later ont vouwt zich een nieuw panorama: de oneffen top van de Vuorje steekt boven de horizon uit. ‘Een berg zoals kinderen in Nederland een berg tekenen, denkt Alfred.’