Tachtig jaar na het einde van WOII ligt de Nederlandse kust nog vol bunkers. Moeten die niet eens worden opgeruimd? Of is het erfgoed dat juist behouden dient te worden? De meningen hierover wisselden de afgelopen decennia.

‘Bouwen, bouwen, bouwen’, het politieke antwoord op de woningnood en stijgende woonkosten in Nederland, klinkt logisch. Maar de sociale huursector levert daar nauwelijks een bijdrage aan, zo laat de Rotterdamse Tweebosbuurt zien. Sterker nog, het gemeentelijk woonbeleid streeft naar krimp van die sector. 

Londen kampt met een wooncrisis: een betaalbare woning van acceptabele kwaliteit is voor steeds meer Londenaren onbereikbaar. De slachtoffers zijn vooral mensen met lage inkomens en een kwetsbare maatschappelijke positie. Deze crisis is het resultaat van doelbewust beleid sinds 1980. De argumenten dat iedereen ervan zou profiteren, zijn mythes gebleken. 

Lang voordat culturele clusters onderwerp van stedelijk onderzoek en beleid werden, ontwikkelde zich in de Black Belt van Chicago een amalgaam van straatoptredens, clubs, record stores, opnamestudio’s en platenlabels rond de typische sound van de Chicago Blues. Ze weerspiegelen de geschiedenis van migratie en segregatie van de Afro-Amerikaanse bevolking.

In veel Midden- en Oost-Europese steden liggen direct rond het centrum brownfields: restanten van industriële complexen uit de socialistische tijd met verwaarloosde gebouwen en ernstige bodemvervuiling. Beleid om ze te saneren en de gebouwen te hergebruiken ontbreekt veelal. In het Csepel-complex in Boedapest groeit een creatief cluster dat kansen biedt voor bottom-up herontwikkeling.

Creatieve wijkinitiatieven als netwerken

‘Terwijl de stad op het corona-slot ging, was Delfshavenhelpt.nl binnen enkele dagen in de lucht, waren er 150 vrijwilligers actief, werden er buurtmaaltijden gekookt, laptops voor kinderen geregeld en buurtmaatjes gelinkt aan bewoners die het moeilijk hadden’, berichtte het NRC Handelsblad van 27 juni. Juist achterstandswijken blijken heel veerkrachtig dankzij maatschappelijke initiatieven van onderop. We zoomen in op het succes van twee van zulke initiatieven in Amsterdam en Rotterdam.

Herontwikkeling van voormalige industriecomplexen werd tot voor kort integraal aangepakt door consortia van grote institutionele en private partijen. Maar de vraag stagneert. Een tentatief ontwerp voor het oude SuikerUnieterrein in Groningen laat zien dat het in kleinere stappen en samen met gebruikers beter kan.

De ontwikkeling van polycentrische metropolen in de VS bleek een ingewikkeld proces waarin suburbanisatie van wonen en werken en automobiliteit hoofdrollen vervulden. Ook in de sterk afwijkende context van Latijns-Amerika ontwikkelen metropolen zich tot polycentrische structuren. Maar de uitkomsten zijn heel anders.