Terwijl er steeds meer over de grens wordt gereisd, gewinkeld, gewerkt en gestudeerd, beschouwen ruimtelijke plannenmakers de nationale grens nog vaak als ‘einde plangebied’. Afgelopen jaar organiseerden de auteurs ontwerpateliers waar beleidsmakers uit de euregio rijn-maas-noord experimenteerden met grensoverschrijdend ruimtelijk ontwerpen.

Tegen wil en dank wordt de EU betrokken in het conflict rond de bestuurlijke status van Catalonië. Regionalisten en afscheidingsnationalisten zijn zwaar teleurgesteld over de stilte van EU-zijde.

Schoolwandkaart toont het onzekere kaartbeeld van Europa rond 1920

Als ik hem na twintig jaar zoeken eindelijk uitrol, volgt een flinke teleurstelling. De eerste druk van de Nieuwe wandkaart van Europa uit 1912 staat vol aanpassingen van de staatkundige grenzen in rode en zwarte inkt. Bij nader inzien geven ze een fascinerend beeld van de onzekerheden in Europa na de Eerste Wereldoorlog, precies honderd jaar geleden.

Diep beneden me stroomt de Rijn als een zilveren lint in fraaie bochten. De hoge naaldbomen aan de rand van de kloof lijken te wachten op hun naderende ondergang. Nog enkele jaren en ze zeilen omlaag. Hen wacht hetzelfde lot als de bomen die hier duizenden jaren terug door een heftige gebeurtenis ten onder gingen.

Onlangs kwam er goed nieuws voor de inwoners van Lemmer, Zwolle en misschien wel Ede. Minister van Nieuwenhuizen (infrastructuur) heeft besloten om de tijdelijke vliegroutes aan te passen zodat woonwijken worden ontzien. Daarbij stelt Van Nieuwenhuizen dat vliegtuigen sneller moeten kunnen klimmen, zodat de geluidsoverlast in algemene zin wordt beperkt. Of de nieuwe routes positief zijn voor omwonenden is nog maar de vraag.

Aan ruimte geen gebrek in de Flevopolder. Hoogleraar Planologie Tejo Spit vindt het daarom niet gek dat Schiphol voor Lelystad Airport koos als uitbreidingslocatie. Toch blijkt de beschikbare ruimte een probleem te zijn. Een bomvol luchtruim zorgt voor beperkingen bij de planning van aan- en uitvliegroutes, welke op hun manier weer overlast voor omwonenden veroorzaken.

Meestal wordt planologie geassocieerd met ruimtelijke plannen en besluitvormingsprocessen door overheden. Zij maken plannen om economische groei in goede banen te leiden, voor voldoende en aantrekkelijke woongebieden en voor een gezond en veilig leefklimaat. De laatste decennia is dit beeld van planologie aan het kantelen. Steeds vaker vinden burgers dat hun mening er ook toe doet.

Kunst en landschap komen samen in landschapskunst, land art. Afgelopen jaar waren er fraaie landschapsmanifestaties in Noord-Groningen, de IJsselvallei en Münster. De bron van land art ligt in de jaren 1960-70, in het zuidwesten van de Verenigde Staten. Geograaf en erfgoeddeskundige Gerard Hendrix ging op zoek.

Het afgelopen jaar kampte het westen van Noord-Amerika, van Alaska tot Californië, met enorme bosbranden. Branden van die schaal worden ‘het nieuwe normaal’, riepen de gouverneurs van Californië en Brits-Columbia. Klimaatverandering speelt een rol, maar is niet de enige en wellicht ook niet de belangrijkste factor.

Tweemaal daags, tenzij anders voorgeschreven

Tweemaal per dag is het aan onze kust hoogwater, elke dag een uurtje later en na volle- of nieuwemaan is het springtij. Zo hoort het. Maar er zijn ook plaatsen waar het slechts één keer per dag gebeurt. Waar is dat en hoe kan het?