Ecocentrisme als fundament van politieke besluitvorming      

Na de eerste lockdown vanwege corona in 2020 schreef Jos Spijkerman, student Sociale Planologie aan de Rijksuniversiteit Groningen, een vlammend betoog tegen de egocentrische manier waarop wij mensen omgaan met de wereld. Het blijkt nog altijd actueel. Vandaar dat we er graag ruimte voor maken in deze Geografie.  

Mede dankzij de Cumberland Gap, de doorbraak door de Appalachen (Geografie, april 2019) werd Tennessee een nieuwe kolonisatiegebied achter de bergketen in het oosten van de Verenigde Staten. Vooral Britse en Schotse immigranten vestigden zich op de relatief goedkope landbouwgronden. Daarbij werd de oorspronkelijke bevolking verdreven, met als onmenselijk dieptepunt de deportatie van de Cherokee naar Oklahoma, bekend als de Trail of tears. Latere kolonisatiefronten schoven op naar het midden en westen van Tennessee, waar het op slavernij gebaseerde plantagesysteem tot grote bloei zou komen. Tennessee koos dan ook partij voor de zuidelijke Confederatie, die voor uitbreiding van de slavernij was, terwijl het Noorden restricties wilde. De staat raakte verwikkeld in de rampzalige Amerikaanse Burgeroorlog van 1861-1865 en kwam hier ontredderd en sterk verarmd uit. De infrastructuur was verwoest, het plantagesysteem ten onder gegaan en de niet-agrarische sector was zwaar gehavend. Het zou nog decennia duren voor Tennessee weer enigszins op de been was. De ‘grote ommekeer’ voor Tennesse moest nog komen tijdens de crisis van de jaren 1930.

In Geografie juni 2020 schreef Marloes Pouw hoe jonge kajakkers actie voeren tegen de bouw van stuwdammen in ongetemde rivieren in de Balkan. Dat ook de lokale bevolking zich roert, blijkt uit de rapportage van fotograaf Bert Spiertz in Zuid-Albanië.

Het zonnigste deel van Nederland is Zeeland. Genoeg reden dus om af te reizen naar deze zuidwestelijkste provincie. Dan moet je wel direct bepalen welk eiland het wordt en of je kiest voor een vaste oeververbinding die deel uitmaakt van de Deltawerken of een landverbinding. Een echte landverbinding zonder duidelijke dammen en bruggen is er voor de twee centrale Zeeuwse eilanden Walcheren en Zuid-Beveland pas sinds 1949. Vanaf Bergen op Zoom nemen we de A58. We dalen de Brabantse Wal af en komen in het ‘nieuwland’ van het voormalige Kreekrak – dit zijn op- en aanwassen die na de middeleeuwen zijn teruggewonnen op de zee. De Schelde-Rijnverbinding en het Bathse Spuikanaal, die we passeren, zijn een heel nieuwe doorsnijding van Zuid-Beveland. Net als het kanaal door Zuid-Beveland een stuk verderop, waar we via de Vlaketunnel onderdoor rijden.

Een bijna compleet overzicht van de aardwetenschappen

Kees Hendrix zag als 10-jarig jongetje tijdens een vakantie in Zuid-Limburg voor het eerst ‘rotsen’ en kreeg in een groeve een stuk steen met fossielen. De fascinatie bleef en resulteerde in een lijvig boekwerk.

De overheid is verliefd op KLM, stelt Ties Joosten in zijn in januari verschenen boek De blauwe fabel. Want hoe kan het anders dat deze luchtvaartmaatschappij al een eeuw lang met succes bij de overheid om geld aanklopt? Ook nu weer in tijden van COVID-19. De klimaatcrisis vraagt om een herbezinning op de luchtvaart. Een boodschap die ook voor het aardrijkskundeonderwijs van belang is.

Dat planologen een belangrijk vak uitoefenen hoeft ons geografen niet verteld te worden, maar wij kijken wellicht niet objectief naar dit vakgebied. Hoe leuk is het dan ook om te lezen dat Trouw in een podcastrecensie planologen 'de machtigste mensen van wie u nog nooit gehoord heeft' noemt. De betreffende podcast Onder planologen is dan ook voor eenieder boeiend om te luisteren.

Op 21 november jl. publiceerde de Volkskrant op de opiniepagina een tekst van Evert Meijers en Ton van Rietbergen. Het was een oproep aan het kabinet om investeringen van het Rijk meer over het land te spreiden. Die maakte veel reacties los op sociale media. Als geografen willen de auteurs ook niet-Volkskrantlezers en vooral vakcollega’s in de discussie betrekken. Geografie vroeg hen hun mening nog eens samen te vatten, onder de originele kop.

Tot ver in de 19e eeuw was het Amerikaanse platteland zeer gebrekkig ontsloten. Wegen waren er schaars en van slechte kwaliteit. Reizigers en goederenvervoer moesten vaak enorme omwegen maken voor de weinige bruggen over de vele wateren. Gaandeweg kreeg men het bouwen van permanente bruggen onder de knie en tegen het midden van de 19e eeuw telde het oosten van de Verenigde Staten zo’n 10 duizend bruggen, tot stand gekomen op lokaal initiatief en met lokale financiering. Daarvan zijn er nu nog zo’n duizend over, waarvan sommige nog steeds in gebruik. 

het pad – surveyors – Brexit – toerisme & honden – Hunstanton Hall – the Wash – White Wash – het begin

In het januarinummer van Geografie breekt Gerard Hendrix een lans voor de associatieve landschapsbeschrijving van W. Sebald in diens Ringen van Saturnus. In het najaar van 2021 onderneemt Hendrix een wandeling in de stijl van Sebald om daarvan een denkbeeldig nieuw hoofdstuk te maken, toe te voegen aan diens roman. Dit is het vervolg van ‘Het pad terug’.