Maatschappelijke betrokkenheid in onderwijs

Het afgelopen jaar trokken bachelor studenten en docenten Sociale Geografie en Planologie van de Universiteit Utrecht negen weken intensief op met bewoners van Lunetten. Samen bogen ze zich over duurzame oplossingen voor dagelijkse ruimtelijke vraagstukken. Een leerzame ervaring. Small is beautiful, maar zo’n klein onderzoek is ook kwetsbaar.

• Winder, S. Danubia. Een persoonlijke geschiedenis van het Habsburgse Europa. Rainbow Pockets, 518 p., € 10.
• Rindrasih, E. Travelling in the Ring of Fire: Tourism development in Indonesia’s disaster-prone environment. Dissertatie Universiteit Utrecht, 223 p.; Saputra, E. Land subsidence as a sleeping disaster. Case studies from Indonesia. Dissertatie Universiteit Utrecht, 197 p.

Hausse aan de waterkrachtcentrales

Wereldwijd zijn er plannen voor duizenden nieuwe stuwdammen met waterkrachtcentrales. Wildwatersporters zien met lede ogen de laatste ongetemde rivieren verdwijnen en tekenen protest aan. Grote natuurbeschermers sluiten zich  inmiddels aan. Ik spreek met Vera Knook, kritisch kajakker en waterbouwkundige, en duik in onderzoeksrapporten.

Aardrijkskunde is bij uitstek een vak waarin ongelijkheden in de maatschappij in Nederland en de rest van de wereld aan bod (moeten) komen. Racisme en discriminatie zijn daar voorbeelden van. Hoe behandel je als docent onderwerpen die controversieel zijn? 

Geografie heeft een lange geschiedenis als discipline met veldwerk in zowel nabije als verre landen. De scheiding tussen ‘het veld’ en ‘de universiteit’ wordt echter zelden in twijfel getrokken. Kolar Aparna, promovendus aan de Radboud Universiteit, stelde dit in de loop van haar onderzoek ter discussie en vraagt zich daardoor af wáár wetenschap plaatsvindt.

Voor 2020 wisten maar weinig mensen dat China een stad genaamd Wuhan heeft. Toch stond deze stad, die eigenlijk uit drie steden bestaat, al in 1655 in een atlas die in Europa ruim verspreid werd. Jezuïeten deden in die tijd tijdens bekeringsmissies veel geografische kennis op, zodoende leerde men in Europa toen al over gebieden ver weg.

Ook in Nederland hebben we steden die uit de schaduw mogen treden. Zeker nu je buitenlandse zomervakantie waarschijnlijk niet door gaat heb je een goede reden om in eigen land op verkenning te gaan. Wat dacht je van Alkmaar? Voor buitenlandse toeristen is de kaasmarkt een bekende highlight, maar er zijn ook andere dingen te beleven.

Zelf moest ik er even over nadenken, toen de combinatie locatie en ethiek door de ideeën over een COVID-19-app volop in de schijnwerpers kwam te staan. Locatie-ethiek, wat is dat ook al weer? In de informele betekenis riekt het al snel naar dure gps-relatiegeschenken of voorkeursbehandelingen, die op locatie zijn gebaseerd. Mijn tweede associatie was snel gemaakt: een paar filosofen, die al wandelend voors en tegens over ‘juist handelen’ met betrekking tot locatie afwegen. De discussie gaat dan vooral over de informele spelregels, die we nog niet in wet of regelgeving hebben vastgelegd. Is er ook een plaats voor locatie-ethiek binnen het onderwijs?

Kunnen we ondanks de coronacrisis toch op vakantie deze zomer? Waar wel en niet? Welke grenzen kunnen we over? Wat zijn de gevolgen van reisbeperkingen voor ons en anderen? Geografie gaat over gebieden, grenzen en relaties. Het leert over grenzen heen kijken. Dat vereist wel enige training. Maar hoe train je dat?

Het Sloveense Velenje gold ooit als socialistische modelstad: modernisme en de tuinstad waren belangrijke uitgangspunten. Economisch leunde het stadje op twee grote sectoren: de mijnbouw en de productie van huishoudelijke artikelen. Ondanks de relatief goed gelukte overgang van socialisme naar kapitalisme maakt de stad zich nu zorgen. Het ontbreekt aan toekomstperspectief voor jongeren.