Van bruto nationaal geluk tot Wellbeing Budget

‘Welzijn belangrijker dan welvaart in coronacrisis’, kopte Greenpeace in april 2020 naar aanleiding van een peiling van Kieskompas. Dat het om meer gaat dan economische groei, daarover zijn de meeste deskundigen het al langer eens. ‘Brede welvaart’ gaat verder, maar is niet eenvoudig te meten.

Van welke kant je Drenthe ook binnenrijdt, om het sinds eind 19e eeuw zo geroemde, arcadische landschap waar te nemen, moet je goed kijken. Het is veelal een rationeel verkaveld agrarisch landschap. Over de ‘beeldkwaliteit’ ervan zal ik niet twisten, maar het kleinschalige esdorpenlandschap is niet in één oogopslag herkenbaar.

Na drie reizen door Groenland in 2015, 2018 en 2019 en na alles wat ik over het land heb gelezen en besproken met Groenlanders en Denen, dringt de vraag zich aan me op hoe het verder zal gaan met Groenland. Zal het zich uiteindelijk weten los te maken van ‘moederland’ Denemarken, waarvan Groenland sinds 1814 een kolonie is?

De laatste gekleurde wijk van Kaapstad

In 2018 waren er hevige protesten in de wijk Bo-Kaap in Kaapstad. De inwoners verzetten zich tegen de bouw van wolkenkrabbers. De wijk heeft de etnische scheiding tijdens de apartheid overleefd, maar dreigt nu door gentrificatie alsnog wit te worden.

Het noordelijke deel van de in totaal 2,1 miljoen vierkante kilometer die de Amerikanen in 1803 kochten van Frankrijk, de zogeheten Louisiana Purchase (zie Geografie september 2019), werd allang bewoond door verspreide groepen inheemse volken, in totaal zo’n 600.000 mensen. Zij waren goeddeels onkundig van de koloniale transactie en leefden hun levens zoals altijd. Maar niet voor lang: spoedig zouden de Sioux (tegenwoordig Lakota), Cheyenne, Crow en vele andere stammen overspoeld worden door ‘Amerika’.

Tektonikarena Sardona

De uitdrukking ‘En de onderste steen moet boven komen’ wordt nogal eens gebruikt, tot in de politiek aan toe. Meestal gaat het om een misstand en kost het jaren van onderzoek. Behalve in de Zwitserse Alpen: daar kun je de omkering met blote ogen aanschouwen.

‘To see or not to see’

Vorig jaar riep Mark Rutte jongeren op mee te denken over de samenleving na corona. Hun ideeën en creativiteit zijn hard nodig om richting te geven aan hoe ons land er straks uitziet, aldus de premier. Pak die kans in de aardrijkskundeles en neem je leerlingen mee in de kracht van verbeelding.

Vroeger rookte iedereen. Nou ja, bijna iedereen. In 1970 rookte driekwart van de mannen en vier op de tien vrouwen. Mijn vader stak in die tijd de ene sigaret met de andere aan en wist er per dag twee pakjes Camel zonder filter doorheen te jagen. Die sigaretten kocht hij per slof (tien pakjes) bij de sigarenboer bij ons om de hoek op de Van Hogendorplaan in Vlaardingen. En wij rookten gezellig mee, thuis en in de auto. Nog los van het opgroeien in het door de chemische dampen van Pernis bewalmde Vlaardingen van die tijd, zal dat meeroken niet bepaald bevorderlijk zijn geweest voor onze levensverwachting. Nou goed, we gaan het zien. Mijn vader is in elk geval niet echt oud geworden.

Oorzaak en gevolg

In het vorige nummer van Geografie reageerde Bernd Andeweg op een verwarrend bericht in de Volkskrant over een ‘nieuwe vondst’ in de platentektoniek. Ook de lesmethodes en examensyllabi lopen niet in de pas met de huidige wetenschappelijke kennis. Hoog tijd voor een update.

• Rietbergen, T. van. Globalisering: ramp of redding? Een speurtocht naar de oorzaken van milieuproblemen en ongelijkheid.
• Farrier, D. Voetafdrukken. Op zoek naar fossielen van de toekomst.
• Hajer, M., Pelzer, P. e.a. Neighbourhoods for the Future. A Plea for a Social and Ecological Urbanism.
• Nijenhuis, C. Waddenwolf. De opzienbarende geschiedenis van een jonkheer die de Waddenzee wilde droogleggen.