Op de Spaanse hoogvlakte ligt een 18e-eeuwse trekvaart: het Canal de Castilia. Sinds dertig jaar probeert men het in verval geraakte kanaal om te toveren tot een toeristische attractie. Dit om de ontvolking van het gebied tegen te gaan. Maar de geschiedenis lijkt zich te herhalen; de enorme investeringen komen te laat.

Fysisch geograaf Dan Assendorp loopt van zijn geboortegrond op de oude duinen nabij Santpoort naar zijn huidige woonplaats op het rivierduin bij Duiven. Stap voor stap toont hij een dwarsdoorsnede van de fysische en historische geografie van Nederland. Hij vervolgt zijn weg via de 'Mooien Hel'.

Honderden dorpen in Spanje zijn al decennia verlaten. Gebouwen vervielen tot met bramen overwoekerde ruïnes, en erosie van de verwaarloosde akkers leidt tot het dichtslibben van stuwmeren. Maar er is hoop voor dit Spaanse erfgoed. In sommige gehuchten strijken nieuwe bewoners neer die de huizen herbouwen en de akkers inzaaien.

Onderzoek naar regionale ongelijkheid werd lange tijd bemoeilijkt door de gebrekkige en versnipperde gegevens. Er is nu een fantastische datamijn, de Subregional Human Development Index, waaruit wetenschappers, docenten, studenten en scholieren vrijelijk kunnen putten. Zo blijkt de regionale ongelijkheid in het tijdperk van neoliberalisme over de hele linie verminderd – maar niet qua inkomen.    

Midden 17e eeuw bereikte de Amsterdamse productie van grote encyclopedische atlassen een hoogtepunt. Deze bevatten niet alleen kaarten maar ook veel tekst. De uitgevers Johannes Janssonius en Joan Blaeu poogden elkaar de loef af te steken door steeds een grotere atlas te produceren dan de ander. Wat dat betekende voor de kaarten, wordt duidelijk aan de hand van een kaart van het Spaanse platteland.

Aardrijkskunde vanuit een open bus. Op flitsbezoek in verschillende wijken van Utrecht, om te kijken naar kenmerken van de wijken, huizen en bewoners. Zien we renovatie of restauratie? Duurzame of creatieve stad? Ik ben met 4 havo van het St. Bonifatiuscollege in Utrecht op Stadssafari, georganiseerd door aardrijkskundedocenten Tim Schuring en Freek Jutte.

Hoogopgeleiden leven in Nederland 5 jaar langer, en 15 jaar langer in als goed ervaren gezondheid, dan laagopgeleiden. Ook ruimtelijk is gezondheid ongelijk verdeeld en draagt daarmee bij aan de kloof tussen arm en rijk. Gemeenten gaan voorop in een lokale, integrale aanpak.

Aan de financiële steun die het noodlijdende Griekenland ontving van de EU en het IMF, zijn keiharde voorwaarden verbonden naar neoliberaal recept. Op korte termijn levert de uitverkoop van staatsbedrijven fors geld op. Maar we weten inmiddels allemaal hoe risicovol privatisering van vitaal en strategisch staatsbezit is.

Peilingen in de eerste maanden van de oorlog in Oekraïne lieten scherpe verschillen zien tussen Europese en Russische publieke opinies. Ook binnen Europa waren de meningen verdeeld.

• Gibling, M. River planet; Rivers from deep time to the modern crisis. Dunedin, 226 p., € 57.
• Noordhoff, I. Ontaard land. De strijd van een Groninger tegen de gasregenten. Atlas Contact, 302 p., € 22.
• Buelens, G. Wat we toen al wisten. De vergeten groene geschiedenis van 1972. Querido Facto, 323 p., € 20.
• Bokern, F. Crapuul. Kroniek van een krottenwijk. Van Oorschot, 366 p., € 25.
• Abbes, J. e.a. (Red.). Landschapsbiografie van Westerwolde. Van Gorcum, 612 p., € 39,95.
• Spek, Th. e.a. (Red.). Landschapsbiografie van de Drentsche Aa. Van Gorcum, 514 p., € 47,50.