KNAG-tentoonstelling in het Stedelijk Museum

Ruim honderd jaar terug, in september en oktober 1921, was er in het Stedelijk Museum in Amsterdam een tentoonstelling van het Koninklijk Nederlandsch Aardrijkskundig Genootschap. Hierbij verscheen een Catalogus van kaarten, enz. betrekking hebbende op de oudere en tegenwoordige gesteldheid van Holland tusschen Maas en IJ, aanwezig op de tentoonstelling … Daarin staat een uitvoerige verhandeling van meer dan 160 pagina’s(!) over de ‘geschiedenis der natuurlijk gesteldheid van Holland tusschen het IJ en de groote rivieren’, door dr. A.A. Beekman. Over hem straks meer. De catalogus bevat ook een lijst van wel 100 pagina’s met meer dan 900 nummers van kaarten en andere objecten die op de tentoonstelling te zien waren. Voorin staat nóg een lijst, met namen van leden van het ‘Eere-comité’, leden van de Commissie voor de tentoonstelling en inzenders van tentoongestelde stukken.

Ecocentrisme als fundament van politieke besluitvorming      

Na de eerste lockdown vanwege corona in 2020 schreef Jos Spijkerman, student Sociale Planologie aan de Rijksuniversiteit Groningen, een vlammend betoog tegen de egocentrische manier waarop wij mensen omgaan met de wereld. Het blijkt nog altijd actueel. Vandaar dat we er graag ruimte voor maken in deze Geografie.  

In Geografie juni 2020 schreef Marloes Pouw hoe jonge kajakkers actie voeren tegen de bouw van stuwdammen in ongetemde rivieren in de Balkan. Dat ook de lokale bevolking zich roert, blijkt uit de rapportage van fotograaf Bert Spiertz in Zuid-Albanië.

Het zonnigste deel van Nederland is Zeeland. Genoeg reden dus om af te reizen naar deze zuidwestelijkste provincie. Dan moet je wel direct bepalen welk eiland het wordt en of je kiest voor een vaste oeververbinding die deel uitmaakt van de Deltawerken of een landverbinding. Een echte landverbinding zonder duidelijke dammen en bruggen is er voor de twee centrale Zeeuwse eilanden Walcheren en Zuid-Beveland pas sinds 1949. Vanaf Bergen op Zoom nemen we de A58. We dalen de Brabantse Wal af en komen in het ‘nieuwland’ van het voormalige Kreekrak – dit zijn op- en aanwassen die na de middeleeuwen zijn teruggewonnen op de zee. De Schelde-Rijnverbinding en het Bathse Spuikanaal, die we passeren, zijn een heel nieuwe doorsnijding van Zuid-Beveland. Net als het kanaal door Zuid-Beveland een stuk verderop, waar we via de Vlaketunnel onderdoor rijden.

In bomen klimmen, door de modder banjeren en sleetje rijden van een steile helling – al spelend leer je risico’s in te schatten en te ontdekken waar je grenzen liggen. Maar in de praktijk wordt het vrije, en daarmee soms risicovolle, buiten spelen van kinderen steeds meer aan banden gelegd.

Fysisch geografen van de Universiteit Utrecht en onderzoeksinstituut Deltares hebben berekend dat er wereldwijd ruim een miljoen km3 zoetwater in aquifers onder de zee zit. Het zou een welkome waterbron kunnen zijn voor dichtbevolkte kustgebieden die met waterschaarste kampen.

Film in je les

Van een reportage over de watercrisis in Kaapstad tot een zelfgemaakte clip over migratie in de eigen wijk. Film kun je op allerlei manieren inzetten bij aardrijkskunde. Kim Trouwborst geeft negen tips over hoe hij film inpast in de lerarenopleiding aardrijkskunde in Nijmegen.

Net als Aruba zijn Curaçao en Bonaire paradijselijk voor wie van zon, zee en zand houdt. Anders dan op de Bovenwindse eilanden is het zand aan het strand enkel afkomstig van verweerde koralen. Resten van het vulkanisme tref je alleen nog aan in het binnenland.

De bovengrond is onlosmakelijk verbonden met de ondergrond. Woningen bouwen op een slappe bodem is bijvoorbeeld onverstandig. EduGIS heeft een lessenserie ontwikkeld waarin leerlingen aan de slag gaan met actuele vraagstukken rondom verstedelijking, watermanagement en duurzame energie. Hierbij maken ze gebruik van gegevens over de boven- én ondergrond.