Nieuwe lente of herhaling van zetten?

‘De mensen van Wit-Rusland moeten in alle vrijheid zelf hun eigen toekomst kunnen bepalen. Ze zijn geen pionnen op het schaakbord van een ander’, zei Ursula von der Leyen in haar State of the Union-toespraak op 16 september 2020. Mooie woorden van de voorzitter van de Europese Commissie, maar hoeveel ruimte is er? En wat wil de bevolking in het land zelf daarmee?

Migratienetwerken | De emotie achter remittances | Covid-19 nekt geldstromen naar ruraal India | En verder: Belarus, Rusland en de EU | Stikstof en het onvermogen van de overheid | Aardrijkskundedocenten in de frontlinie | Kinderen brengen ‘hun’ plek in kaart

De alledaagse omgeving als plaats waar je telt [1]

Ruim tweehonderd basisschoolleerlingen tekenden een kaart van een plek in hun omgeving die belangrijk voor ze is. Daaruit blijkt met welke plek leerlingen zich verbonden voelen en wat die voor hen betekent. Het is de eerste stap in een onderzoek om leerlingen met meer kennis, kunde en gevoel van verantwoordelijkheid te betrekken bij de eigen omgeving.

Geen centrale eindexamens in 2020 | Gepland in 2020 | En in 2021? | Voorbereiding op CE 2021 | Recycling CE 2020? | Blik op de toekomst

Een ander verhaal achter remittances

Geldstromen van migranten naar het thuisland worden voornamelijk benaderd vanuit economisch perspectief. Het idee is dat ze voor ontwikkeling zorgen. Hiermee blijft een belangrijke dimensie, de emotionele kant van de remittances, verborgen. We zoomen in op een transnationaal familienetwerk dat zich uitstrekt van Gambia tot Italië en Nederland.

Niet alleen voer voor dendrochronologen

De Vlaamse Valerie Trouet, topwetenschapper aan het leidende boomringlaboratorium van de universiteit van Arizona in Tucson, schreef het boek Wat bomen ons vertellen. Ze neemt ons daarin mee in de fascinerende wereld van jaarringen van bomen en de vaak geografische informatie die daarin opgesloten zit.

Tijdelijke arbeidsmigratie en geldovermakingen zijn de reddingslijn van vele plattelandsgemeenschappen in India. Honderden miljoenen mensen zijn erop aangewezen. De huidige pandemie legt de kwetsbaarheid van deze geografische afhankelijkheidsrelaties pijnlijk bloot.

Als fysisch geograaf was Herman Verstappen zeer begaan met de aarde, haar natuur en bewoners. Zijn betrokkenheid blijkt uit elke pagina van zijn autobiografie Zwerftocht door een wereld in beweging (2006). Behalve aan Texel had Verstappen zijn hart verpand aan Indonesië. Direct na zijn studie fysische geografie in Utrecht (1942-1949) kreeg hij een baan bij het Geografisch Instituut, onderdeel van de Topografische Dienst, in Jakarta. Daar, en later ook aan universiteiten in Yogyakarta en Bandung, gaf hij onderwijs aan Indonesische studenten en deed hij onderzoek naar kustontwikkeling in de Baai van Jakarta. Hij promoveerde hierop in 1953 in Utrecht. Maar zijn mooiste maanden beleefde Herman Verstappen tijdens zijn reizen door de Indonesische archipel. Het waren behalve onderzoeksreizen ook halve ontdekkingstochten. Alle vulkanen boven de 3000 meter heeft hij er beklommen.

Het oosten van Twente heeft voor Nederlandse begrippen behoorlijk veel reliëf, met hoogteverschillen van wel enkele tientallen meters. Er zijn relatief grote stuwwallen maar ook kleinere, en landduinen, beekdalen en droge dalen. Voor fysisch geografen een eldorado van glaciale, periglaciale en holocene landvormen. Vanaf Ootmarsum naar het westen passeren we eerst nog een relatief grote stuwwal, maar voorbij Vasse wordt het landschap al vlakker. Vóór Geesteren is er nog een klein beetje reliëf maar op de rechte weg van Geesteren naar Vriezenveen lijkt het gedaan met het spannende glaciale Twentse landschap.

• Reijndorp, A. De nieuwe stad. Een gebruiksaanwijzing.
• Tesson, S. Ongebaande paden. Een voetreis dwars door Frankrijk. 
• Stokroos, B. Waarom is hetzelfde elders anders. Op weg naar een mondiale transculturele harmonie.
• Hansen, V. Het jaar 1000. De ontdekking van de wereld. 
• Salomão, A. Land-based investments in Mozambique: Challenges in Community Rights, Protection, Participation and Benefit Sharing. 
• Bätzing, W. Das Landleben. Geschichte und Zukunft einer gefärdeten Lebensform.