Terugschrijdende erosie

Als kind speelde ik graag aan het strand. Het leukst was dat bij laagwater: de zee had zich teruggetrokken, maar het zand was nog nat. Ideaal om ‘waterwerken’ uit te voeren. Bijna altijd stroomde er vanuit plaatselijke ondiepten water naar zee. Het strand was daar net een waterloopkundig laboratorium. Mijn eerste kennismaking met het voortdurend veranderen van de stroming en… terugschrijdende erosie.

De kaart en het territorium

Vorige zomer liep een conflict tussen de gemeente Tel Aviv-Jaffa en de Israëlische regering hoog op. Inzet was een kaart van Israël die de gemeente had laten maken en in alle scholen van de stad had laten ophangen. Daarop stond de grens afgebeeld tussen het Israëlische territorium en de Palestijnse gebieden op de Westelijke Jordaanoever. En dat mag niet.

Sicilië is een stapsteen in de migratie van Afrika naar Noord-Europa. In het kader van een veldpracticum van de eerstegraads lerarenopleiding aardrijkskunde van Fontys Hogescholen gingen wij in mei 2022 naar de steden Catania en Siracuse, op zoek naar verhalen van migranten. Er waren verrassende ontmoetingen.

In 1873 verscheen deze kaart van het Koninkrijk der Nederlanden met een bijkaart van het Groothertogdom Luxemburg, dat in die tijd onder het huis van Oranje-Nassau viel. Aan de zijkanten staan – nogal verrassend – de wapens van zestien landen in Europa, met teksten waarin het wemelt van de spelfouten.

In 2022 zijn meer dan twee keer zoveel Somalische kinderen ondervoed dan het jaar ervoor. Meer dan een half miljoen kinderen daar vrezen voor hun leven door hongersnood. In heel Afrika is de voedselcrisis groter dan ooit. Wat is er aan de hand?

Het simpelweg combineren van droogte- en overstromingsmodellen met bevolkingsdichtheidskaarten is niet genoeg om toekomstige klimaatmigratie te voorspellen. Toch gebeurt dit nog steeds in gezaghebbende rapporten en alarmerende boeken.

Truffels behoren tot de duurste delicatessen ter wereld. Tot voor kort werden ze vooral in het wild verzameld, maar ze worden inmiddels ook geteeld. De Spaanse provincie Teruel is hierin koploper en heeft het ‘zwarte goud’ ontdekt als remedie tegen de ontvolking van het platteland. Ook in Nederland zijn al enkele truffelgaarden aangelegd.

Wereldwijd zijn er meer dan tweeduizend locaties met een Unesco-status. Samen beslaan zij een gebied ter grootte van China. Naast bescherming en behoud van natuur, landschap en erfgoed wordt ook duurzame ontwikkeling nagestreefd.

Wie op de topografische kaart van de Krimpenerwaard kijkt, vindt slechts eenmaal de naam ‘tiendwetering’. Watergangen die op oudere kaarten ook zo heetten, bestaan nog steeds, maar hun namen zijn veranderd. Hoe zit dat precies?

In Geografie november/december 2022 beschreef Lowie Brink hoe Nederlanders het initiatief namen tot de schoolwandkaart van de Zuid-Afrikaansche Republiek (1892). De vondst van diamanten en goud in de jaren 1860 en 70 luidde het einde van de Boerenrepublieken in. De kaart werd nog aangepast, maar was in 1902 passé. Een gevoel van stamverwantschap met de ‘Afrikaner neven’ maakte gaandeweg plaats voor de Nederlandse anti-Apartheidsbeweging.