Het landschap is een brug tussen verleden en toekomst

Michiel Purmer staat dagelijks met zijn voeten in de klei of tussen de archiefkasten. Als Erfgoedspecialist voor Natuurmonumenten draagt hij zorg voor ons landschappelijk verleden. Nog elke dag ziet hij zijn geografiebasis terug in het werk. ‘De klassieke ruimtelijke bril is écht belangrijk.’

Achter de Zeeuwse kust

De Zeeuwse kust trekt elk jaar weer drommen toeristen, maar ook landinwaarts is er veel te ontdekken: intieme dorpspleinen, monumentale kerken en pittoreske woningen; een wirwar van dijken die uitzicht bieden op landbouwgronden en dorpssilhouetten. De gemeente Borsele ontwikkelde met vallen en opstaan een ruimtelijk kwaliteitsbeleid en voorzag in een nieuwe naam – Landschapspark Borsele – en een verhaal.

Op 4 december 2021 kwam de Semeru op Java tot een verwoestende uitbarsting. Er kwamen lahars en pyroclastische stromen van de vulkaan af die duizenden woningen verwoestten. Minstens 57 mensen vonden de dood. Waarom schoot het hazard management deze keer zo tekort? Het antwoord ligt in de aanleiding voor de uitbarsting: zeer zware regenval. De hydrologische kringloop speelt een grotere rol in het triggeren van vulkaanuitbarstingen dan je misschien zou denken.

Onlangs maakte Nederland kennis met een bijzonder natuurverschijnsel, de meteorologische tsunami, afgekort meteo-tsunami. Het fenomeen komt hier wel meer voor, maar minder heftig en tamelijk onopgemerkt. Door de toename van extreem weer kan het in de toekomst vaker en in heftiger vormen optreden. 

Door industrialisatie, globalisering en voedselschandalen is het vertrouwen van veel consumenten in het bestaande voedselsysteem afgenomen. Ze willen kortere ketens, direct contact met de producent en meer grip op de voedselproductie. Ze willen food with a farmer’s face.

Weet u nog, die discussie tijdens de Coronacrisis? Mooie verwachtingen: zodra het virus verslagen zou zijn zouden we minder reizen, meer thuiswerken, en zeker afscheid nemen van grote wetenschappelijke congressen. Niets is minder waar. Er zijn opnieuw veel files, en ook de congressen zijn teruggekomen. Van 4 tot 7 september verzamelden geografen zich in Barcelona voor een congres van EUGEO, een samenwerkingsverband van de KNAG’s van Europa. Een verslag over interessante voordrachten en internationaal netwerken, tegen de achtergrond van de strijd voor Catalaanse onafhankelijkheid.

• Haartsen, T. Rural geography revisited. Op zoek naar de geografie van het platteland. 
• Terlouw, K. Political Geography of Cities and Regions: Changing Legitimacy and Identity.
• Kema, G. e.a. (red.). De banaan. De onbekende wereld achter ons favoriete fruit. 
• De Atlas van Geluk. 
• Berendse, M., & Brood, P. Historische wateratlas NL. De drijvende kracht van Nederland. 
• Papin, D. (red.). Geopolitieke atlas van Rusland. De geschiedenis van Rusland en de oorlog met Oekraïne in kaarten en infographics. 

Nieuw beleid van Staatsbosbeheer

Onze voorouders hebben de loofbossen in eigen land bijna volledig gerooid voor economisch gewin. Ook de herbebossing in de 20e eeuw was daar aanvankelijk op gericht. Staatsbosbeheer zag haar missie echter veranderen. Ze stuit daarbij op stevige weerstand. Want waarom moeten al die bomen om?

• Meulen, D. van der. Dr. Hendrik Muller. Wereldreiziger voor het vaderland (1859-1941)
• Xing Su. Tourism Encounters in the City. Spatial and Social Interactions between Mainland Chinese Visitors and Residents in Hong Kong
• Tijdschrift van de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed
• Strengers, B. & H. Elzenga. Beschikbaarheid en toepassingsmogelijkheden van duurzame biomassa. Verslag van een zoektocht naar gedeelde feiten en opvattingen
• Böhme, M., R. Braun & F. Breier. Hoe we mensen werden

‘Activerend onderwijs’ is nu het devies

Het universitaire landschap is in veertig jaar ingrijpend veranderd, en dat is terug te vinden bij de geografische opleidingen. Schaalvergroting, disciplinaire verwatering, internationalisering, meer aandacht voor vaardigheden. Krijgen de afgestudeerden nog wel een ruimtelijke bril aangemeten?