Oceans Rise, Empires Fall 

Politiek geograaf Gerard Toal publiceerde onlangs een boek over de relatie tussen geopolitiek en klimaatverandering. Het vertelt hoe de werking van systeem aarde botst met hoe het politieke systeem werkt.

Robert Menasse schreef de eerste grote EU-roman 

Die Hauptstadt is een bestseller in het Duitse taalgebied. Hij won in 2017 de Deutscher Buchpreis en de uitgever meldt dat de rechten al zijn verkocht voor vele taal­gebieden, waaronder vijftien EU-talen, het Chinees, Russisch, Arabisch en Turks. De Engelse vertaling is aangekondigd voor februari 2019. Net op tijd voor de Brexit. Afge­lopen winter verscheen de Nederlandse versie. De literaire kritieken waren lovend: ‘Hoe Europa in de eerste grote roman over de EU een stem en gezicht krijgt’(Vrij Neder­land), ‘Absurdisme en ernst: Menasse biedt gevaarlijk vermaak’(de Volkskrant). ‘Robert Menasse beschrijft opwindend een Europa zonder eigenschappen’(Trouw). De mees­ten lezen er een venijnige kritiek in op Brussel en de EU. Maar dat zal zeker niet de bedoeling zijn geweest van de auteur. 

Europese verkiezingen in tijden van polycrisis

Het Europees Parlement wordt in juni voor de tiende keer direct gekozen, ook door Nederlandse kiezers. Er staat veel op het spel in een tijd waarin meerdere crises in elkaar grijpen en er veelstemmige protesten klinken.

Terwijl de oorlog voortduurt, heeft Oekraïne in december 2023 de toezegging gekregen versneld te mogen toetreden tot de Europese Unie, met Moldavië in het kielzog. Andere kandidaten zitten al twintig jaar in de wacht. Albanië is er een van. Hoe vordert de Albanese toetreding en hoe kijkt de bevolking daar tegenaan? 

Dekolonisering zonder einde?

Het KNAG, de geografische wetenschappen en het aardrijkskundeonderwijs hebben hun wortels in de koloniale tijd. Bezinning op dat verleden is nodig om tot dekolonisatie van kennis te komen.

De kaart en het territorium

Vorige zomer liep een conflict tussen de gemeente Tel Aviv-Jaffa en de Israëlische regering hoog op. Inzet was een kaart van Israël die de gemeente had laten maken en in alle scholen van de stad had laten ophangen. Daarop stond de grens afgebeeld tussen het Israëlische territorium en de Palestijnse gebieden op de Westelijke Jordaanoever. En dat mag niet.

Het ‘Westen’ heeft na de Tweede Wereldoorlog gestalte gekregen in een aantal instituties. Drie daarvan – EU, G7 en NAVO – kwamen eind juni achter elkaar bijeen. De oorlog in Oekraïne gooide de  eerder vastgestelde agenda’s overhoop. Hoe moet het Westen omgaan met de rollen van vermeende uitlokker van de Russische invasie, gastheer van een massale stroom vluchtelingen, en militaire en financiële steunverlener?

Peilingen in de eerste maanden van de oorlog in Oekraïne lieten scherpe verschillen zien tussen Europese en Russische publieke opinies. Ook binnen Europa waren de meningen verdeeld.

Deze maand juni staan de NAVO en de EU voor belangrijke beslissingen, waarin de oorlog in Oekraïne geducht meeweegt. Virginie Mamadouh en Herman van der Wusten geven een korte voorbeschouwing. Meer in het septembernummer van Geografie.

Sinds 2004 bespreken we in deze rubriek aspecten van de EU als geografische puzzel. We sluiten hier af met de grote veranderingen in de Unie van de afgelopen zeventien jaar en de groeiende aandacht in de media. Een vaste rubriek in Geografie is misschien minder nodig, maar de Europese kwestie is nog lang niet beslecht.