Twee ‘belevenismusea’ in Bremerhaven

Aan de Neue Hafen in Bremerhaven staan twee musea met een hoog geografisch gehalte: het Deutsches Auswandererhaus en het Klimahaus. Ze nodigen je uit je in te leven in de wereld van landverhuizers en klimaatslachtoffers. Daarbij lijkt de beleving het soms te winnen van de inhoud. Maar je steekt er sowieso veel van op. 

• Dröge, P. De Tawl. Hoe de Nederlandse taal (bijna) Amerika veroverde. 
• Molema, M. Zwaaien, roepen, springen. Naar een land waarin elke regio telt. 
• De Goeje, F. Een berg die mijn naam draagt. Naar het hart van de Surinaamse jungle, op zoek naar mijn koloniale erfenis. 
• Nijboer, R. Wereldzee in de polder. Een moderne ontdekkingsreis van de Zuiderzee van 1873 naar het IJsselmeer van vandaag.
• Steenhuis, M., Meurs, P., & Teunissen, V. Het Groene Hart. Wereld tussen de steden. 

• Ringen, S. Het verhaal van Scandinavië. Van de Vikingen tot de sociaaldemocratie. 
• Van der Horst, E., e.a. Atlas van negen Hanzesteden.
• Eckhardt, P. e.a.  Atlas van Indonesië. Een cultuurgeschiedenis van het eilandenrijk. 
• Van Veelen, A. Rotterdam. Een ode aan inefficiëntie.
• Tišma A., & Lörzing, H. Dutch Landscape. 
• Guez, O. (red.). Grand Tour Europa. Een zelfportret van Europa door hedendaagse schrijvers.

In juli 2021 veroorzaakten slagregens een overstroming in het Ahrdal. Er verdronken 135 mensen, het water vernietigde 60 van de 112 bruggen. Ruim 2,5 jaar later is de Wiederaufbau nog lang niet voltooid. De bergen puin en modderbanken zijn opgeruimd, maar van een ‘deltaplan’ is (nog) geen sprake. 

Herontwikkeling Tour & Taxis: erfgoed is troef 

Decennialang waren projectontwikkelaars in Brussel oppermachtig. Maar de laatste jaren is er meer waardering gekomen voor erfgoed en leefmilieu. Een mooi voorbeeld is de herontwikkeling van een goederenoverslagterrein aan de rand van de binnenstad. 

• Boland, C. Reuchlins reis. De Holland-Amerika Lijn en de landverhuizers. 
• Metze, M. Hoog spel. De politieke biografie van Shell. 
• Hein, C., Van Mil, Y, & Azman-Momirski, L. Port City Atlas. Mapping European Port City Territories. 
• Hospers, G-J. Europa op ooghoogte. Onderweg in stad en regio. 
• Volkers, K. Van Dorestad naar Dokkum. In de voetsporen van Bonifatius. Een modern pelgrimspad. 
• Buist, H.J. (red.). Wolken, weer en meer.
• Hartmann, Th. e.a. Spatial flood risk management. Implementing catchment-based retention and resilience on private land.
• Laine, J.P. e.a. Assessing the Social Impact of Immigration in Europe. Renegotiating Remoteness. 
• Mayer, H. & Lazzeroni, M. (red.). A Research Agenda for Small and Medium-sized Towns. 
• McPhearson, T. e.a. Nature-Based Solutions for Cities. 
• Stegmeijer, E. & Veldpaus, L. (red.). A Research Agenda for Heritage Planning. 
• Zimmermann, K. & Fedeli, V. (red.). A Modern Guide to National Urban Policies in Europe. 

Al 100 jaar omstreden: Hoe dachten en denken geografen over grenzen?

Heugelijke feiten: afgelopen voorjaar bestond het Goede Vrijdagakkoord een kwart eeuw en kwamen de Europese Unie en het Verenigd Koninkrijk eindelijk tot definitieve afspraken over de Noord-Ierse grens in het handelsverkeer. De grens leidt al ruim een eeuw tot spanningen. En ruimer: hoe keken geografen deze eeuw naar grenzen?

• Planbureau voor de Leefomgeving. The Geography of Future Water Challenges. Bending the Trend.
• Hospers, G-J. 111 plekken in Twente die je gezien moet hebben. 
• Deinum, M. Binnenstad in beweging. Alkmaar 1945-2020. 
• Hoving, R. Miep Oranje. Zoektocht naar de koerierster des doods. 
• Blom, P. De onderwerping. Een geschiedenis van de verhouding van de mens tot de natuur. 
• Korthals, M. Goed leven als aardbewoners. Filosofie van een leefbare planeet. 
• Frankopan, P. De transformatie van de aarde. Een nieuwe wereldgeschiedenis. 

In deze verkenning beperken we ons tot de denkbeelden die geformuleerd zijn door geografen uit Europa en de Verenigde Staten tussen pakweg het einde van de 19de eeuw (toen ontstond de geografie als een universitaire discipline in Europa en Noord-Amerika) en het begin van de 21ste eeuw. Daarbij valt op dat vanaf ongeveer de jaren 1980-1990 de studie van grenzen minder monodisciplinair is geworden. Geografen zijn de laatste decennia meer en meer gaan samenwerken met sociologen, politicologen, economen, historici, antropologen en anderen die zich ook van oudsher bezighouden met grensstudies.

• Pallagst, K., M. Bontje e.a. (Red.). Handbook on Shrinking Cities. Edward Elgar.
• Rli, ROB & RVS. Elke regio telt! Een nieuwe aanpak van verschillen tussen regio’s.
• Brommer, B. Batavia in 1627. Wonen en leven in een multiculturele stad. 
• Zill, M.O. Familiar strangers, distant neighbours. How the openness of asylum accommodation influences familiarization between asylum seekers and local residents.
• Proulx, A. Veen, dras, moeras. Het onderschatte belang van veengebieden voor onze planeet. 
• Wilson, B. Stadsjungle. De natuur en de stad van het stenen tijdperk tot de klimaatcrisis.
• Tuytens, S. Groeten uit Spanje.