Ik kan mij goed voorstellen dat veel mensen het nieuws over Oekraïne overslaan. Al drie-en-een-half jaar sleept de oorlog zich voort. Voor iedereen die zijn blik op het conflict wil verfrissen, zijn drie uitstekende boeken verschenen.

Het verhaal is nog niet rond

Het Koninklijk Museum van Midden-Afrika in Tervuren werd wel ‘het laatste koloniale museum ter wereld’ genoemd. Bij de renovatie verdwenen de luipaardman en andere racistische beelden uit het directe zicht en het verhaal van de misdadige koloniale uitbuiting wordt nu wél verteld. Maar het verhaal is nog niet rond. Gaat ook de roofkunst in de collectie eindelijk terug naar waar deze vandaan komt? 

Twee ‘belevenismusea’ in Bremerhaven

Aan de Neue Hafen in Bremerhaven staan twee musea met een hoog geografisch gehalte: het Deutsches Auswandererhaus en het Klimahaus. Ze nodigen je uit je in te leven in de wereld van landverhuizers en klimaatslachtoffers. Daarbij lijkt de beleving het soms te winnen van de inhoud. Maar je steekt er sowieso veel van op. 

• Giesen, P. Autopia. Hoe de auto onze wereld veranderde. .
• Steegh, J. & H. Teunissen. Moderniteit in kaart. Ontwerp en ruimte in de moderne tijd. 
• Rutte, R. Historische atlas van Nederland. Hoe ons land in 2000 jaar is ingericht. 
• Balmes, H.J. De Rijn. Biografie van een rivier. 
• Onwijn, K. Ode aan Oekraïne. Cultuurhistorische achtergronden bij een conflict. 

De oorlog in Oekraïne raakt steeds meer op de achtergrond en zal in de komende tijd wellicht overschaduwd worden door ander belangrijk nieuws. De afloop van deze oorlog is onzeker en zal afhangen van de bereidheid van het Westen om Oekraïne zowel militair als economisch te blijven steunen. In dit opzicht zijn de aanstaande verkiezingen in de VS (presidentschap) en de EU (Europees Parlement) van groot belang. Ongeacht de uitkomst, de gevolgen van de Russische invasie zijn ingrijpend. Deze lezing zal de korte-termijneffecten van de oorlog in kaart brengen, met voornamelijk aandacht voor de bespreking van de langetermijngevolgen.

Al 100 jaar omstreden: Hoe dachten en denken geografen over grenzen?

Heugelijke feiten: afgelopen voorjaar bestond het Goede Vrijdagakkoord een kwart eeuw en kwamen de Europese Unie en het Verenigd Koninkrijk eindelijk tot definitieve afspraken over de Noord-Ierse grens in het handelsverkeer. De grens leidt al ruim een eeuw tot spanningen. En ruimer: hoe keken geografen deze eeuw naar grenzen?

Nadat in 2016 een krappe meerderheid van de Britse kiezers bij een referendum had aangegeven dat het Verenigd Koninkrijk de EU moest verlaten, duurde het nog bijna vier jaar voordat de Brexit een feit was. De onderhandelingen zaten lange tijd muurvast. De landgrens tussen Noord-Ierland (onderdeel van het VK) en de EU-lidstaat Ierland was het grootste obstakel. Gedreven door nieuwsgierigheid brachten veel ambassadeurs en ministers een bezoekje aan die ogenschijnlijk zo belangrijke grens.

Weet u nog, die discussie tijdens de Coronacrisis? Mooie verwachtingen: zodra het virus verslagen zou zijn zouden we minder reizen, meer thuiswerken, en zeker afscheid nemen van grote wetenschappelijke congressen. Niets is minder waar. Er zijn opnieuw veel files, en ook de congressen zijn teruggekomen. Van 4 tot 7 september verzamelden geografen zich in Barcelona voor een congres van EUGEO, een samenwerkingsverband van de KNAG’s van Europa. Een verslag over interessante voordrachten en internationaal netwerken, tegen de achtergrond van de strijd voor Catalaanse onafhankelijkheid.

illusie of geopolitieke realiteit?

De Russische inval in Oekraïne op 24 februari 2022 bracht een schokgolf teweeg in de EU. Binnen vier maanden kregen Oekraïne en Moldavië de status van kandidaat-lidstaat. Het perspectief van een EU met 35 of meer landen wordt ineens serieus besproken. Zo’n forse uitbreiding kan alleen na een ingrijpende hervorming van de huidige EU. Maar hoe dan?

Ook als bestuurder bleef hij geograaf

Op 27 juli overleed op 83-jarige leeftijd Hans van Ginkel, emeritus hoogleraar sociale geografie aan en oud-rector van de Universiteit Utrecht en ook voormalig rector van de United Nations University in Tokio. Hij kampte al geruime tijd met gezondheidsproblemen. Een terugblik op zijn leven en werk.