Als onderduikende platen diep in de aardmantel smelten, dan moet er op die diepte toch overál gesmolten gesteente zijn en magma opstijgen? Waarom zijn er dan niet overal op aarde vulkanen? 

Het lustrumcongres Ruimte voor Transitie op 9 juni draait om vier zeer urgente thema’s die enorme investeringen én nieuwe manieren van denken vereisen. Een vooruitblik in twee delen.

De Harderwijkse stadsmuur is een van de langste nog bestaande wallen van Nederland. Steenoud, maar nog altijd in beweging. Onlangs is zelfs een nieuw stukje gerealiseerd. Maar dan wel met een moderne uitstraling.

Liever dan somberen over het Antropoceen kijkt Tom Wils uit naar het Symbioceen, het tijdperk waarin de mens de aarde niet overhoop haalt voor eigen gewin, maar zijn handelen afstemt op natuurlijke processen en zo een wederkerige, symbiotische relatie opbouwt. De Galápagos-archipel leert dat onconventionele maatregelen, hoe klein ook, soms iets groters mogelijk maken.

Tijdens de Tweede Wereldoorlog leverden zo’n vierhonderd Duitse militaire geowetenschappers, vooral geologen, een bijdrage aan de Duitse Wehrmacht. Tien van hen werden ingezet in Noord-Afrika, ter ondersteuning van Erwin Rommels Duitse Afrikakorps. Wat deden ze daar precies? En hoe kijken we daar nu tegenaan?

Deze keer geen strikt geologische vraag, maar wel aardwetenschappelijk, over de richting van tropische cyclonen. Die lijkt tegendraads.

In 1873 verscheen een grote kaart van het Javaanse schiereiland Muria (94 x 122 cm), uitgegeven door het Topographisch Bureau in Den Haag. Deze toont een gedetailleerd beeld van de residentie Japara, inclusief de enorme vulkaan en dichtgeslibde zeestraat.

Op 6 februari jl. vond een verwoestende aardbeving plaats in Zuidoost-Turkije en Noord-Syrië, met een magnitude van 7.8-8.0. Daarop volgde een tweede beving langs een andere breuk met een kracht van 7.5. Beide met duizenden naschokken. Dat de regio met twee breukzones levensgevaarlijk is, wisten we al. Maar dat de bewegingen zo desastreus zouden uitpakken? Bernd Andeweg legt uit wat daarbij allemaal meespeelde. En dat bevingen écht niet exact te ‘voorspellen’ zijn.

Als ik iets leer van migrant city Kolkata, waar ik momenteel verblijf, is het dat migratie nooit in één richting verloopt. En dat het denken in centrum vs. periferie ver af staat van de alledaagse werkelijkheid. Europa is niet het centrum van de wereld – ook niet voor arbeidsmigranten, vluchtelingen en ontheemden.

De Perito Moreno-gletsjer in Patagonië lijkt ongevoelig voor de global warming. Hij groeit in plaats van dat hij krimpt. Wel breekt hij periodiek op een spectaculaire manier af. Dat maakt deze gletsjer tot de belangrijkste toeristische attractie van Patagonië én een raadsel voor glaciologen.