geografie januari 2021

Geografie

januari 2021

Kennis

Het 'tijdperk van de megabranden'

Californië

In 2020 waren natuurbranden in Californië opnieuw voorpaginanieuws. Het ‘tijdperk van de megabranden’, dat klimaat- en brandwetenschappers enkele jaren geleden aankondigden, lijkt aangebroken. Tegelijk wakkeren de branden de milieu-onrechtvaardigheid aan.

Californië

Verenigde Staten

Kennis

Als de dam breekt

Dreigende leegloop van gletsjermeren in de Andes

De gletsjers glinsteren in het Peruaanse zonlicht en de lucht is ijl op 4600 meter hoogte. Niets in het serene landschap wijst erop dat bijna tachtig jaar geleden uit dit gletsjermeer een modderstroom ontstond die Huaraz overspoelde en 6000 slachtoffers maakte. Een nieuw alarmsysteem moet de 120 duizend stedelingen straks tijdig waarschuwen.

klimaatverandering

Peru

Opinie

Herman van den Bosch: ‘Met slimme informatietechnologie kunnen we problemen van grote steden niet oplossen’

Herman van den Bosch was enkele jaren curator van de Amsterdam Smart City community en schreef vele blogposts over smart cities. Het concept ging hem echter tegenstaan. Voor Geografie gaat hij nu een serie ‘voorbij de smart city’ schrijven over humane steden. Zijn motto: humaan als keuze, smart waar het helpt.

Serie: Naar humane steden

Opinie

De natuurijsbaan

Zullen we ooit nog een strenge winter krijgen? Het collectieve verlangen naar een Elfstedentocht lijkt groter te worden naarmate de voortschrijdende opwarming van de aarde de kans daarop steeds kleiner maakt. Het aantal etmalen met nachtvorst is de laatste jaren op één hand te tellen.

Blog: Erfgoed van straks

Nederland

Opinie

Wijkpaleis voor iedereen

Creatieve wijkinitiatieven als netwerken

‘Terwijl de stad op het corona-slot ging, was Delfshavenhelpt.nl binnen enkele dagen in de lucht, waren er 150 vrijwilligers actief, werden er buurtmaaltijden gekookt, laptops voor kinderen geregeld en buurtmaatjes gelinkt aan bewoners die het moeilijk hadden’, berichtte het NRC Handelsblad van 27 juni. Juist achterstandswijken blijken heel veerkrachtig dankzij maatschappelijke initiatieven van onderop. We zoomen in op het succes van twee van zulke initiatieven in Amsterdam en Rotterdam.

Oost-Groenland, een verhaal apart

In Geografie mei 2019 deed Dolph Kessler verslag van zijn reis langs de westkust van Groenland. In de herfst bezocht hij de oostkust. Over een lengte van 2700 kilometer zijn er slechts enkele dorpen met in totaal 3000 inwoners.

reisverslag

Groenland

Kennis

Gazprom: Pion in het schaakspel van het Kremlin

Het Russische bedrijf Gazprom begon in 2018 met de aanleg van de Nordstream II, een nieuwe gaspijpleiding richting West-Europa. Er is veel discussie over de afhankelijkheid die deze leiding zou veroorzaken. Hoe je het ook wendt of keert: Gazprom is sterk verweven met de Russische staat.

Gas en afhankelijkheid: geen vloek maar zegen

Terwijl westerse critici manen het Nord Stream II-project te staken om niet overgeleverd te zijn aan Poetins verdeel-en-heerspolitiek, kun je de redenering ook omkeren: hoe meer landen wederzijds op elkaar zijn aangewezen, des te meer belang ze hebben de stabiliteit te bewaren.

geopolitiek

Kennis

Vissen naar biomassa

Vismeel aan de Indiase westkust

De wereldwijde consumptie van kweekvis neemt snel toe. Het lijkt een duurzaam alternatief voor het eten van wilde vis en zou overbevissing kunnen tegengaan. Maar zo simpel ligt het niet. De viskwekers maken gebruik van vismeel en dat werkt onverantwoord vissen naar biomassa in de hand.

India

Kennis

Chaîne des Puys: vulkanen in Midden-Frankrijk

Niet volgens het boekje

De Puy de Dôme is zo karakteristiek dat de hele regio ernaar vernoemd is. Vanuit de wijde omtrek zie je de vulkaan liggen. Maar de gebruikelijke typologie ‘uit de boekjes’ schiet tekort om te duiden wat je ziet.

EnergieGenie Next

Educatieve website over klimaat en energie

In veel aardrijkskundemethodes komt het onderwerp klimaatverandering er bekaaid af. Daarom is er nu een website vol informatie, opdrachten en challenges rondom klimaatverandering en de energietransitie.

onderwijs

Kennis

Albrecht Dürers reis door de Lage Landen

Zo’n 500 jaar terug, van juli 1520 tot juli 1521, reist Albrecht Dürer door de Nederlanden. Onderweg vervaardigt hij veel portretten, stadsgezichten en landschappen en houdt nauwgezet bij wat hij uitgeeft en verdient. Hoe vermaard ook, de kunstenaar moet flink netwerken om inkomsten te verwerven.

Jan van Mourik: Liever achter de microscoop dan op de golfbaan

In 2020 werd Jan van Mourik 75 jaar. Maar nog steeds is hij gedreven bezig met zijn vak: fysische geografie. Onlangs verscheen ‘de kroon op zijn onderzoek’.

Hoeders van het landschap

Opinie

Boeken Geografie januari 2021

Jensen, O.B. e.a. (red). Handbook of Urban Mobilities. Routledge, 430 p., 190 pond (hardcover), 36 pond (eBook).
Raad voor de leefomgeving en Infrastructuur. Stop bodemdaling in veenweidegebieden. Het Groene Hart als voorbeeld.
Kom, A. de. Wij slaven van Suriname.
Berendse, M., & Brood, P. Historische streekatlas. De ware schaal van Nederland.
Kroonenberg, S. De man van de berg. Friedrich Voltz (1828-1855), jonggestorven natuuronderzoeker in Suriname.

recensie