Eind 2022 publiceerde de Nederlandse Vereniging voor het Onderwijs in de Natuurwetenschappen (NVON) Plan Bèta, over onderwijs voor duurzame ontwikkeling in de bètavakken. Als leren voor duurzame ontwikkeling ergens begint, is dat in het hart van de aardrijkskunde: de liefde voor de aarde. We zouden dus net zo goed kunnen zeggen: Leren voor de aarde.

Aandacht voor affectieve doelen en attitudes

Als geograaf, burger en betrokken ouder vragen de drie auteurs zich af hoe het schoolvak aardrijkskunde kan bijdragen aan een duurzame toekomst. Ze geven daarvoor drie concrete werkvormen uit aanverwante vakgebieden. Ze raken alle drie aan emoties van leerlingen.  

Koloniale familiegeschiedenis van nabij

In Geografie september stond de oproep om het slavernijverleden ook binnen aardrijkskunde aandacht te geven. Broers Michael en Roberto Breeveld, beiden actief in het aardrijkskundeonderwijs, openen met een persoonlijk verslag van hun reis naar Ghana. Hoe is het om een land te bezoeken waar je misschien iets van je eigen familie kunt terugvinden?

Met de verkiezingen voor de deur zitten kranten, nieuwssites en televisie-uitzendingen vol kaarten om allerlei aspecten daarvan te verklaren. Voorafgaand zie je vooral kaarten over stembureaus en prognoses, erna logischerwijs de uitslagen. Werkelijk alles wordt in kaart gebracht. Op landelijk niveau gaat het om patronen als: wie heeft er in welke gemeente gewonnen? En: wat zijn de uitslagen ten opzichte van de vorige verkiezingen? Op lokaal niveau wordt ingezoomd op de uitslagen per wijk of de toegankelijkheid en bereikbaarheid van de stembureaus.Om in de wirwar van kaarten, analyses en geodata je weg te vinden, volgen hier wat bronnen om in de gaten te houden.

In het westen van Nederland zijn vanaf begin 17e eeuw enorm veel meren, meertjes, rivier- en zeearmen ingepolderd. Voor de meeste van deze droogmakerijen zijn kaarten vervaardigd: planningskaarten, technische kaarten voor de uitvoering van de droogmaking en kaarten met de beoogde perceelsgrenzen om investeerders aan te trekken. In het dit jaar verschenen boek Polderkaarten van Wim Renkema, Marc Hameleers en Peter van der Krogt zijn honderden van deze kaarten beschreven en afgebeeld. Om het boek niet te omvangrijk te laten worden – het telt toch al 900 pagina’s – zijn kaarten van na 1860 niet opgenomen. De hier afgebeelde kaart van Polder II is uit 1873 en dus dertien jaar te nieuw voor het boek.

Zo’n 80% van het gas dat vrijkwam bij de uitbarsting van de Geldingadalir op IJsland bestond uit water. Waar komt al dat water vandaan?

Opgegroeid in Delfzijl, dat vaak wordt omschreven als een van de somberste plaatsen in Nederland, koos ik voor een middelbare school in de bruisende nabijgelegen stad Groningen. Mijn ochtenden waren tot in de puntjes georkestreerd om kostbare slaapminuten te winnen, op tijd bij de trein te zijn en eenmaal in de stad precies op tijd op school aan te komen. Bij aankomst op school was het al twee uur na het afgaan van mijn wekker, terwijl mijn stedelijke klasgenoten pas net begonnen met hun dag. Maar hoe problematisch zijn deze verschillen in afstanden tussen stad en platteland eigenlijk?

Al 100 jaar omstreden: Hoe dachten en denken geografen over grenzen?

Heugelijke feiten: afgelopen voorjaar bestond het Goede Vrijdagakkoord een kwart eeuw en kwamen de Europese Unie en het Verenigd Koninkrijk eindelijk tot definitieve afspraken over de Noord-Ierse grens in het handelsverkeer. De grens leidt al ruim een eeuw tot spanningen. En ruimer: hoe keken geografen deze eeuw naar grenzen?

In de KNAG-collectie bevinden zich twee kaarten van Sumatra uit 1873. Hoewel ze in hetzelfde jaar verschenen, verschillen ze totaal van inhoud. Wat is het verhaal erachter?

Om de opwarming van de aarde te beperken, de biodiversiteit te herstellen en een gezonder leefmilieu te creëren, dienen steden natuurinclusiever te worden. Dat gaat verder dan de aanleg van extra parken of verticale bossen en beperking van de schade die we toebrengen aan de natuur. Zestien actiepunten ontleend aan een breed scala publicaties.