De geografische bril van het PBL

De grote leefomgevingsopgaven waarvoor Nederland staat – klimaatverandering,  energietransitie, spanning tussen landbouw en natuur – komen voor een groot deel samen in de ruimte. Bij het Planbureau voor de Leefomgeving is de ‘geografische bril’ daarom onontbeerlijk. Hoeveel geografen werken er eigenlijk bij het PBL? En wat zijn hun achtergronden, motieven en werkvelden? Een kleine verkenning.

Van digitale kaartenmaker naar informatiemakelaar

De toepassing van Geografische Informatiesystemen is de laatste twintig jaar razendsnel toegenomen. Vijf bevlogen experts leggen aan de hand van praktische voorbeelden uit dat GIS kosten kan besparen, maar ook de wereld beter kan maken. Je bent pas een goede  informatiemakelaar als ruimtelijk denken in je dna zit.

Midden in de actualiteit

Jopy Willems werkt als senior beleidsmedewerker Water bij het ministerie van Buitenlandse Zaken. Ze wist al jong dat ze ‘iets’ met of in het buitenland wilde gaan doen. Aardrijkskunde vond ze leuk op de middelbare school, en zo was Sociale Geografie en Planologie (SGPL) voor haar een logische studiekeuze. Ze vertelt over haar loopbaan tot nu toe en we ontdekken dat ze altijd midden in de actualiteit zit.

Het landschap is een brug tussen verleden en toekomst

Michiel Purmer staat dagelijks met zijn voeten in de klei of tussen de archiefkasten. Als Erfgoedspecialist voor Natuurmonumenten draagt hij zorg voor ons landschappelijk verleden. Nog elke dag ziet hij zijn geografiebasis terug in het werk. ‘De klassieke ruimtelijke bril is écht belangrijk.’

´De opleiding leerde mij met kritische blik kijken’

Hoewel minder dan historici vinden ook geografen werk in de journalistiek. Bijvoorbeeld Cunera van Selm (59), eindredacteur en chef verslaggevers bij RTV Noord. Na een echte geografische baan kwam ze terecht in de journalistieke wereld. Daar is ze als een vis in het water.

‘De huizencrisis tackelen vergt een brede geografische blik’ 

Over de vastgoedwereld wordt weinig geschreven in Geografie. Maar vastgoedontwikkelingen zijn van grote invloed op de ruimtelijke ordening. Dat blijkt uit een gesprek met Arnold Eisses, partner in het vastgoed-adviesbureau abcnova. ‘Een vastgoedobject staat altijd in de context van de stad eromheen.’

1973: het KNAG bestaat honderd jaar. In het jaarverslag maakt de secretaris melding van de bijzondere activiteiten die plaatsvinden om deze verjaardag te vieren. Het genootschap grijpt het honderdjarig bestaan vooral aan om zichzelf in de kijker te spelen als een club die bijdraagt aan het maatschappelijk debat. Maar liefst twee van de drie lustrumactiviteiten gaan over de Derde Nota Ruimtelijke Ordening. Waar is het aardrijkskundeonderwijs bij de feestelijkheden? We lezen dat er ook een lustrumborrel is en daar wordt het juryrapport voorgelezen van de leerlingenprijsvraag die enkele jaren ervoor is uitgeschreven ter ere van de honderdste verjaardag. En dat is het wel.

In 2003 werd het 130-jarig bestaan van het KNAG gevierd met een groots opgezette tentoonstelling in het Tropenmuseum en een meer dan 380 pagina’s dikke catalogus, In kaart gebracht met kapmes en kompas. Met het Koninklijk Nederlands Aardrijkskundig Genootschap op expeditie tussen 1873 en 1960. Het boek vertelt over de tientallen expedities waarbij het KNAG betrokken was, vooral naar Indonesië en Suriname, en toont afbeeldingen van de naar Nederland meegenomen en tentoongestelde etnografische voorwerpen. Het Ten geleide vermeldt dat ‘men slechts bewondering [kan] hebben voor al die mensen die, misschien gedreven door de hang naar avontuur, met grote inzet en moed de kennis over het aardrijk op verschillende plaatsen op de aardbol hebben vergroot’.

In 1935 hield Louis van Vuuren, hoogleraar sociale geografie in Utrecht, op de Eerste Nederlandse Geografendag – min of meer de voorloper van de hedendaagse KNAG Onderwijsdag – een toespraak over ‘de geschiktheid van den sociaal geograaf voor beroepen in het praktische leven’. Hij voorspelde dat geografen zouden worden ingeschakeld bij onderzoek ter voorbereiding van ruimtelijke plannen (‘want een plan voor stadsuitbreiding is niet en is nooit geweest een technisch ingenieursprobleem’). Afgestudeerden zouden ook hoofd van de afdeling sociaaleconomisch onderzoek van een Kamer van Koophandel kunnen worden, of journalist. Vrouwelijke geografen ‘die zich hebben gespecialiseerd in de sociaal-psychologische richting’ konden leidinggevende worden bij grote ondernemingen met veel werkneemsters, zoals Philips, Verkade en De Gruyter.